Keizersgracht 103-105 
De Bruynvis
Huisnaam: De Bruynvis
Adres: Keizersgracht 103-105
Oud adres: 103: RR219, wijk 47, klein nr. 344, kadaster D5624, verponding 4021
105: RR218, wijk 47, klein nr. 343, kadaster D5623, verponding 4020
Postcode: 1015CH
Gebouwtype: Woonhuis (dubbel huis)
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Traditionalisme
Bouwjaar: 1763, 1942
Architect: D.A. Warners (1942)
(4 afbeeldingen)
Oorspronkelijk drie ramen breed, in 1942 naar links verbreed tot vijf ramen, waarbij gevel werd herbouwd met oude ornamenten naar ontwerp van D.A.Warners, namelijk de lijst in Lodewijk XV-stijl met trigliefen, het middendeel van de attiek met de bruinvis en de siervazen en de geaccentueerde middenas met deur- en raamomlijstingen uit 1763.
Het 17de-eeuwse huis is gebouwd in opdracht van koopman Samuel Becker. Daarna heeft de regent Joan de Witt er gewoond. In 1763 werd het huis verbouwd door een reder ter walvisvaart, de stokvisopkoper Johannes Luden (1739-1794). Hij liet een bruinvis aanbrengen in de attiek van de lijstgevel. In 1940 werd de drie-raams-brede linkerbuur, Keizersgracht 103, bij De Bruynvis getrokken waardoor een breed pand van vijf raamassen ontstond. Naar ontwerp van architect D.A. Warners werd een nieuwe gevel ontworpen met hergebruik van oude onderdelen van het 18de-eeuwse huis, zoals de kroonlijst met trigliefen, de attiek met balustrade en siervazen en de met een deur- en raamomlijsting geaccentueerde middenas, in Lodewijk XV-stijl. Door de klassieke symmetrische opzet van de gevel is de ingangspartij iets naar links geschoven ten opzichte van de oorspronkelijke situatie. De kroonlijst is verlengd en aan het middendeel van de attiek met de bruinvis is een bij de zwierige decoraties niet geheel bijpassende open balustrade toegevoegd die duidelijk afwijkt van de barokke ogenschijnlijk naar achteren buigende gesloten balustrade van 1768. In het boek Amsterdams Bouwkunst en Stadsschoon van Wattjes en Warners zelf wordt deze verbouwing aangeprezen als een hoogst gelukkige oplossing die in veel gevallen als voorbeeld kan strekken.
Gebruikte literatuur:
- Coert Peter Krabbe. 'Lichtend voorbeeld uit donkere tijden - Het voormalige AVRO-kantoor van F.A. Warners'. Binnenstad 270 (mei/juni 2015)
- Paul Spies e.a. Het Grachtenboek. Den Haag, 1991: p. 172
- Wattjes en F.A. Warners. Amsterdams Bouwkunst en Stadsschoon 1306-1942. Amsterdam, 1944: p. 525, 670, 858
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2243
Adres: Keizersgracht 103-105
Adressen: Keizersgracht 105
Inschrijvingsdatum: 05-06-1970
Redengevende omschrijving: Het gebouw vanwege de natuurstenen onderdelen (gevellijst met attiek, bekleding kelderverdieping, stoep en omlijsting van deur en vensters in de middentravee), die, enigszins gewijzigd en aangevuld, afkomstig zijn van het vroegere pand Keizersgracht 105 (1763).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
[Grachtenboek van Caspar Philips]
Laatste wijziging: augustus 2019