Keizersgracht 71 
Adres: Keizersgracht 71
Oud adres: SS320, wijk 49, klein nr. 362, kadaster D5716, verponding 4966
Postcode: 1015CE
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1630±, 1730, 1858
Architect: Ignatius van Logteren (1730)
Opdrachtgever: Egbert Thesing(h) de jonge (1699-1756) en Maria Meysenheym (1730)
(36 afbeeldingen)
Vijf ramen breed huis maar eigenlijk geen dubbel huis: een drie-raams-breed huis, in de kern 17de-eeuws, met lijst met open-balustrade-attiek uit 1730 met daarnaast een koetshuis, in 1858 attiek verwijderd en koetshuis in stijl bij het pand getrokken. Interieur: stucwerkgang en trappenhuis in Lodewijk XIV-stijl van het huis uit 1730 met fraaie reliëfs, voorin gang vier werelddelen, aan plafond Paris-oordeel, daarna vier bovendeurstukken en aan plafond Mercurius, fraaie ovale trap met gesneden traphek, bovenin het trappenhuis aan het plafond een rond reliëf met Aurora.
Keizersgracht 71 is in de kern een 17de-eeuws drie-raams-breed woonhuis dat in 1730 ingrijpend werd verbouwd. In 1858 werd het koetshuis ter rechterzijde in stijl bij het huis getrokken: de kroonlijst en attiek werden toen doorgetrokken en van de enkele stoep werd een dubbele gemaakt. Het grachtenhuis lijkt dus een dubbel huis, maar was dat oorspronkelijk niet. De oorspronkelijke attiek was niet blind zoals de huidige, maar was een open-balustrade-attiek met middenverhoging, door Pieter Fischer toegeschreven aan Ignatius van Logteren. De opdrachtgevers waren de doopsgezinde koopman Egbert Thesing(h) de jonge (1699-1756) en Maria Meysenheym die in 1729 huwden en een jaar daarop het huis lieten vergroten en moderniseren.
Het rijke interieur van Keizersgracht 71 uit 1730, een stucwerkgang en een trappenhuis, is nog aanwezig. Het pand is één van de eerste drie-raams-brede grachtenhuizen dat een royaal groot trappenhuis kreeg met een koepelvormig plafond, dat tot voorheen alleen voorkwam bij dubbele huizen. Een dergelijke opzet vroeg om een uitgebreid programma van ornamentwerk en figurale voorstellingen in stucwerk dat in dit huis dan ook gerealiseerd. In het eerste gedeelte van de gang zijn boven blinde nissen fraaie reliëfs van de vier werelddelen en aan het plafond een groot stucreliëf met het Oordeel van Paris aangebracht. De werelddelen zijn te herkennen aan hun attributen. Zo is Europa afgebeeld met twee kronen, een hoorn des overvloeds, een viool, een tempel en een paard. De reliëfs waarin putti worden omringd door attributen doen sterken denken aan de dessus-de-porte-reliëfs (bovendeurstukken) van Herengracht 520. In het Parisoordeel moet de Trojaanse koningszoon kiezen tussen Venus, Minerva en Hera, die hem resp. liefde, wijsheid en macht beloven. Het reliëf is geplaatst ineen fraaie sierlijst in Marotstijl. Verderop in de gang treffen we aan het plafond Mercurius aan, de god van de handel. Aan het einde van de gang zijn boven de dubbele deuren bovendeurstukken aangebracht waarvan de betekenis niet helemaal duidelijk is. We zien boven de toegang naar de zaal Neptunus, de god van de zee, op een wagen voortgetrokken door zeepaarden. Een fraaie ovale trap met gesneden traphek trekt de aandacht, maar lijkt van een andere hand te zijn dan het stucwerk. Bovenin het trappenhuis is aan het plafond ook nog een groot rond plafondstuk aangebracht, ditmaal met Aurora, de godin van de dageraad met een fakkel. Dat het huis in de kern 17de-eeuws is, blijkt uit de 17de-eeuwse interieurelementen die in 1978 boven de plafonds in de kamers zijn aangetroffen, namelijk plafondschilderingen op balken en planken uit ca. 1630.
Gebruikte literatuur:
- P.M. Fischer. Ignatius en Jan van Logteren, Beeldhouwers en stuckunstenaars in het Amsterdam van de 18de eeuw. Alphen aan de Rijn, 2005: p. 249-255
- Carla Rogge. 'Gang en trappehuis van Keizersgracht 71.' Binnenstad 112 (nov. 1988)
- Paul Spies e.a. Het Grachtenboek. Den Haag, 1991: p. 170
- Hans Tulleners. Een pracht van een gracht. 23 monumenten aan de Amsterdamse Keizersgracht. Open Monumentendag. Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1988
- H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993; p. 486
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2231
Adres: Keizersgracht 71
Adressen: Keizersgracht 71 1A,1V,2,3A,3V,HA,HLV,HRV
Inschrijvingsdatum: 05-06-1970
Redengevende omschrijving: Dubbel huis met gevel onder rechte zandstenen lijst met consoles en wapenschilden (XVIII A); stoep en deurpartij XIXb.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
[Grachtenboek van Caspar Philips]
Laatste wijziging: februari 2020