Amsterdam Monumentenstad

Naam: Amsterdamsche Handelsbank
Adres: Herengracht 545-549
Oud adres: 545: X380, wijk 58, klein nr. 44, kadaster I813, verponding 4415
547: X379, wijk 58, klein nr. 43, kadaster I812, verponding 4416
549: X378, wijk 58, klein nr. 42, kadaster I811, verponding 4417
Postcode: 1017BW
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1913-1914
Architect: J.F. Staal

(7 afbeeldingen)

Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

Vincent van Rossem. 'Jan Frederik Staal (1879-1940)'. Binnenstad 271 (juli/augustus 2015)

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13343
Functie: Kantoor-bank
Architect: Staal, J.F.
Jaartal: 1915
Bouwstijl: Berlagiaans (rationalisme)

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518503
Adres: Herengracht 545-549
Adressen: Herengracht 545 A B C D E F
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1913-1914 tot stand gekomen BANKGEBOUW, voor de Amsterdamsche Handelsbank, en KANTOORGEBOUW met magazijnen en inpandige conciërgewoning, op een na sloop van drie woonhuizen vrijgekomen terrein en gebouwd in opdracht van Arnoldus M.A. Heystee naar een ontwerp van de architect J.F. Staal jr. in de stijl van het Berlagianisme. Het gebouw wordt wel het Gebouw Heystee genoemd, hoewel andere bronnen met deze naam het achterliggende Reguliersdwarsstraat 108-114 aanduiden. In 1916 werd op het open terrein tussen beide gebouwen een bergplaats van één bouwlaag aangelegd. Deze bergplaats met dakterras valt buiten de bescherming van rijkswege. In 1970-1973 is het hoofdgebouw inwendig geheel verbouwd, waardoor alleen de voor- en achtergevel van het oorspronkelijke pand bewaard zijn gebleven. Omschrijving. Het gebouw is tot stand gekomen op een rechthoekig grondplan en met een hoog souterrain, een als bel etage opgevatte begane grond, twee verdiepingen en een mezzanino. Aan de voorzijde bevindt zich een dwarsgeplaatste mansardekap met rode pannen en twee schoorstenen met dekplaat. De voorgevel op hardstenen plint is gemetseld met bruine baksteen in afwisselend koppen- en strekkenlagen. Er is verder gebruik gemaakt van deels floraal gedecoreerde natuursteen bij de gevelbekleding van het souterrain, bij de toegangspartij, bij de erker op de verdieping, de vergaarbakken en de dorpels, de hoekstenen van de strekken en bij de deelzuiltjes van de vensterpartijen, bij de omkadering van de lage vensters van de mezzanino en bij de gevelbeëindiging. De vijf vensteropeningen naar het souterrain hebben een traliewerk. Aan de linkerzijde bevindt zich de toegangspartij met stoep met drie treden en een ondiep portiek onder naar binnen toe afgeschuinde boog met enige decoratie. Hierboven de zware onderbouw van de erker met vier lichten en florale ornamenten; de erker is driezijdig en heeft gemetselde deelzuiltjes van afgeronde vormsteen en een bovenliggend balkon met gemetselde borstwering. De erker heeft in vorm veel overeenkomsten met die van Reguliersdwarsstraat 108-114. Op de hoofdverdieping en de twee verdere verdiepingen steeds een twee- en drievoudige vensterpartij met deelzuiltjes. Op de verdieping onder de mezzanino zijn de bovendorpels in een natuurstenen fries gevat en geven openslaande deuren toegang tot het kleine balkon boven de erker. De vensterpartijen van de mezzanino zijn twee- en drieraams. Gemetseld fries met dito tandlijst en natuurstenen gevelbeëindiging op dito geornamenteerde consoles. Achtergevel met acht vensterassen met ongelede schuiframen met grote bovenlichten; onderste bouwlaag (boven de bergplaats van 1916) met kleinere vensters. Tegen de achtergevel bevindt zich tussen de twee bovenste bouwlagen en over de gehele breedte een gedecoreerd tegelfries met: ANNO MCMXIII - XIV. Waardering. Bank- en kantoorgebouw uit 1913-1914 van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde. De voorgevel is gaaf bewaard gebleven.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]