Amstel 58 
Franse Schouwburg / Kleine Komedie
Naam: Franse Schouwburg / Kleine Komedie
Adres: Amstel 58
Oud adres: Y30, wijk 28, klein nr. 121, kadaster I428, verponding 4595
Postcode: 1017AC
Gebouwtype: Cultuur
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XVI
Bouwjaar: 1786
Architect: Abraham van der Hart
(7 afbeeldingen)
Voormalige Franse Komedie of Schouwburg heeft een vijfraams-brede gevel die aan een grachtenhuis doet denken met omlijste empirevensters op de verdiepingen en wordt afgesloten met een klossenlijst, daarop een dwarskap met een dakkapel.
De oudste nog bestaande theater van Amsterdam aan de Erwtenmarkt werd in 1685 ontworpen door stadsarchitect Abraham van der Hart. Alleen de vijf rondbogige ingangen op straatniveau suggereren een andere bestemming dan een woonfunctie, zozeer vertoont de gevel gelijkenis met een gewone grachtenhuisgevel. In 1788 was het pas gereed. In de beginjaren werden er alleen Franstalige toneelstukken en opera's uitgevoerd. Het theater ging in 1855 failliet, waarna het theatergebouw werd verkocht en herbestemd als de Schotse Zendingskerk. Dr. Carl August Ferdinand Schwartz (1817-1870), een begaafd zeer rechtzinnig kanselredenaar, propageerde hier jarenlang het Christendom. Vanaf 1880 werd de zaal ook gebruikt als collegezaal van de dat jaar opgerichte Vrije Universiteit. In 1926 nam de Nederlandse Vereeniging voor Israël het gebouw in gebruik als debatcentrum en kerk. Het werd toen Gebouw Salvatori genoemd. In 1931 vond de laatste kerkdienst in Salvatori plaats. In de oorlogsjaren was het gebouw in gebruik als fietsenstalling. In 1948 herkreeg de voormalige Franse Schouwburg zijn oorspronkelijke bestemming als 'De Kleine Komedie' met de uitvoering van Blacmore's Miranda door het Residentietoneel.
Gebruikte literatuur:
- H.B. 'Het Fransche toneel te Amsterdam'. Maandblad Amstelodamum 13 (1962): p. 33-36
- I.H. van E. 'Zestig jaren Franse Schouwburg in Amsterdam (uit een familie-archiefje)'. Maandblad Amstelodamum 52 (sept. 1965): p. 169-177
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 196
Adres: Amstel 58
Adressen: Amstel 58
Inschrijvingsdatum: 26-03-1970
Redengevende omschrijving: Voormalige Franse Schouwburg (gebouw 1788 door Abraham van der Hart). Voorgevel met rondbogige ingangen, omlijste empirevensters op de verdiepingen,een klossenlijst en een dakkapel in het dwarse dak op het voorste deel van het gebouw.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: februari 2023