Amsterdam Monumentenstad

Keizersgracht 316

Naam: Gebouw William Koch
Adres: Keizersgracht 316
Berenstraat 1-3
Oud adres: KK418, wijk 36, klein nr. 552, kadaster E3338, verponding 512
Postcode: 1016EZ
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Bouwstijl: Traditionalisme
Bouwjaar: 1935/1936
Architect: A.A. Kok
Opdrachtgever: Firma William Koch & Co

(13 afbeeldingen)

Keizersgracht 316

Hoekhuis, nieuwbouw uit 1935/36 van architect A.A.Kok: poging tot (naar eigen zeggen) aangepast bouwen maar toch in moderne vormen. Baksteenarchitectuur met raamomlijstingen, originele puntgevel aan de Berenstraat, natuurstenen basement met zuilen met kapitelen met een beer en een keizerskroon en een reliëf van Mercurius. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

• Walther Schoonenberg. 'De nieuwe Rijksmonumenten in de Amsterdamse binnenstad. De 'jongere bouwkunst' opnieuw bekeken'. Binnenstad 185 (nov. 2000)
• Gerrit Vermeer. 'Omgaan met de oude binnenstad. Abel Antoon Kok: de Grootte Beer. Keizersgracht 316 / Berenstraat 1-3'. Binnenstad 265 (juli/aug. 2014)

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13247
Functie: Magazijnen/kantoren
Architect: Kok, A.A.
Jaartal: 1935
Bouwstijl: Delftse School
MIP-nummer: 13245
Functie: Magazijnen/kantoren
Architect: Kok, A.A.
Jaartal: 1935
Bouwstijl: Delftse school

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518507
Adres: Keizersgracht 316
Adressen: Berenstraat 1 ;Berenstraat 3 ;Keizersgracht 316
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van de Keizersgracht en de Berenstraat gelegen en in 1935-1936 tot stand gekomen HANDELSKANTOOR met magazijnen, kantoren, monsterkamers, een conciërgewoning en verwarmingskelder voor de firma William Koch & Co, importeurs van Torpedo-rijwielnaven en F & S-kogellagers. Het gebouw werd ontworpen door de architect A.A. Kok in de stijl van de Delftse School. Kok heeft hier getracht de traditionele opbouw en de ambachtelijke wijze van bouwen in ere te herstellen, met naar eigen zeggen "(...) een proportiestelsel zoals onze voorvaderen dit deden". Na zorgvuldige opmeting van de bestaande toestand liet Kok hier eerst drie panden slopen; een vrijgekomen halsgevel werd door hem in bewaring genomen en na drie jaar opslag herplaatst aan de Rechtboomsloot nr.39-41. De magazijnen van het Koch -gebouw waren toegankelijk vanuit de Berenstraat; de kantoren werden bereikt vanaf de grachtzijde, vanwaar men via een voorportaal en gang de kleine centrale hal in het gebouw kon betreden. Het bouwbeeldhouwwerk bij de omlijsting van de toegang, van de kapitelen bij het souterrain en van de gevelstenen werd vervaardigd door de Haarlemse beeldhouwer J.M. Veldheer. Aan de achterzijde van het gebouw is vanaf de eerste verdieping een kleine ruimte uitgespaard; hier bevond zich een gebrandschilderd raam van de Haarlemse glazenier W. Bogtman. Omschrijving. Het gebouw is ontworpen op een rechthoekig grondplan en heeft een evenwijdig aan de grachtzijde lopend zadeldak en een evenwijdig aan de straatzijde lopend dakschild, beide gedekt met dof-zwart verglaasde pannen. De stoep, de gevelbekleding van het souterrain, de vensteromlijstingen, de omlijsting bij de toegangspartij, de goten op klossen en de afdekking van de geveltop zijn van Naamsche natuursteen. De gevels zijn gemetseld in een bruine handvormbaksteen in afwisselend koppen- en strekkenlagen. Aan de Keizersgracht bevindt zich op het souterrain een hoofdverdieping, twee verdere verdiepingen en een zolder. Aan de Berenstraat bevindt zich op de hoofdverdieping slechts één verdieping. De vensters hebben stalen ramen met meerruits roedenverdeling en nemen per bouwlaag vanaf de hoofdverdieping in hoogte af: hoofdverdieping achttienruits ramen, eerste verdieping vijftienruits ramen, tweede verdieping twaalfruits ramen. De ramen van het souterrain en het bovenlicht van de hoofdingang zijn negenruits. De gevel aan de Keizersgracht telt zes traveeën, de kopse gevel onder top één travee en de vleugel aan de Berenstraat zeven traveeën. De twee dakkapellen aan de Keizersgracht zijn halfrond afgesloten en hebben luiken en een stalventer als bovenlicht; de vier dakkapellen aan de Berenstraat worden recht afgesloten, drie hebben een middenpost met twee draairamen, één heeft een enkel draairaam. De stoep heeft zeven treden en een bordes met bankje en smeedijzeren hek. De toegangsdeur heeft een omlijsting met in steen gehakte, geabstraheerde florale decoratie en de initialen van de architect, A.K. en jaartal 1935'. Het smeedijzeren traliewerk van het deurlicht heeft de initialen van de opdrachtgever, W.K. De geveltop heeft een trapgevelvorm met treden in een golvende lijn, een hijsbalk en een windvaan met stadswapen. In oorsprong bevond zich hier een vergulde vaan met de uitbeelding van twee figuren op een hoge stoep; de ene vallend en hoed en koffer verliezend, hiermee de moeilijke beginjaren van de firma Koch & Co symboliserend. Gesmede ankers met jaarcijfers. De twee gevelstenen verbeelden de industrie ( het bedenken en het maken) en de handel (het ontvangen en het verspreiden). Aan de grachtzijde bevindt zich aan de rechterzijde van het souterrain een deelzuiltje met als kapiteel de keizerskroon; aan de Berenstraat zijn in dergelijk kapitelen de afbeeldingen van beren verwerkt. Op de hoek nog een Hermeskop met petasus (gevleugelde hoed) en caduceus (gevleugelde staf, omgeven door twee slangen). Aan de Berenstraat nog de dienstingangen met zijlichten, smeedijzeren traliewerk en florale decoratie in de flankerende natuurstenen gevelbekleding. Interieur met teakhouten trappen met houtsnijwerk, waarvan de bovenste trap als ambachtelijke spiltrap zonder buitenbomen. Tussen de entree en de hal met marmeren vloer en wandbekleding, bevindt zich een draaideur uit de bouwtijd. Een tegeltableau (Delft, 1935) werd aangeboden door het personeel. Waardering. Voormalig handelskantoor uit 1935-1936 van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde als een goed voorbeeld van aangepaste architectuur aan de historische omgeving, zonder een herkenbaar eigentijds karakter te verliezen. Het beeldhouwwerk van de omlijsting van ingang, de kapitelen van het souterrain en de gevelstenen hebben een kunsthistorische waarde.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]