Amsterdam Monumentenstad

Oudeschans 3

Het stadsdeel Centrum heeft op 28 maart 2023 Oudeschans 3 aangewezen als gemeentelijk monument. Daarmee komt het stadsdeel tegemoet aan de wens van de VVAB die in 2021 een aanvraag deed voor de monumentenstatus.

Het moderne grachtenhuis Oudeschans 3 werd ontworpen door architect ir. Herman Zeinstra (Harlingen, 1937) in 1975 en is een voorbeeld van geslaagde Post 65-architectuur. Met gebruik van moderne materialen, een moderne vormentaal en een moderne ruimtewerking zijn de traditionele kenmerken van het Amsterdamse grachtenhuis hier verwerkt tot een geraffineerd compositorisch en ruimtelijk geheel.
Herman Zeinstra vestigde zich in 1975 als zelfstandig architect in Amsterdam. Hij deed verschillende 'invuloefeningen' in bestaande straat- en grachtenwanden. Oudeschans 3 is daarvan wellicht het beste voorbeeld. In overeenstemming met de Amsterdamse bouwtraditie heeft het pand een drie ramen brede gevel, waarvan de verdiepings- en raamhoogten naar boven toe afnemen. Het meest in het oog springend van dit bouwwerk is de dubbele, transparante voorgevel, waarvan de voorste in overeenstemming met de gevels van de belendende panden op vlucht is gebouwd, terwijl de gevel daarachter in het lood staat. Deze dubbele gevel geeft de vensteropeningen extra diepte, wat de gevel een grote plasticiteit verleent.
Het huis heeft ook een traditioneel Amsterdamse opbouw van souterrain, bel-etage en steeds lager wordende verdiepingen. De indeling van de bel-etage in een hoog voorhuis met insteek en iets lager gelegen 'binnenhaard' gaat terug op het alleroudste type Amsterdamse grachtenhuis. De uitwerking hiervan is echter eigentijds, niet alleen door het materiaalgebruik en de vormentaal, maar ook wat de ruimtelijke opzet betreft, aangezien het pand geen met muren afgesloten kamers kent. Oudeschans 3 ontwierp Zeinstra voor zichzelf. In wat hij het 'onderhuis' noemde, had hij zijn werkkamer, terwijl hij op de bel-etage daarboven woonde. Ook in functionele zin is dit dus een modern grachtenhuis.

Voor de VVAB goede redenen het pand op de monumentenlijst te plaatsen. Het is geslaagde Post-65 architectuur, maar anders dan wat doorgaans daaronder wordt verstaan. Het goed bewaarde jonge monument was nog niet beschermd.

(2 april 2023)