Herengracht 320-324 
Lutkie en Smit
Naam: Lutkie en Smit
Adres: Herengracht 320-324
Oud adres: 320: KK248, wijk 34, klein nr. 479, kadaster E4554, verponding 6129
322: KK249, wijk 34, klein nr. 480, kadaster E3952, verponding 6130
324: KK250, wijk 34, klein nr. 481, kadaster E3953, verponding 6131
Postcode: 1016CE
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Art Nouveau
Bouwjaar: 1912-1922
Architect: J. Duncker
Opdrachtgever: Papierhandel Lutkie & Smit
(8 afbeeldingen)
Asymmetrische natuurstenen gevel van zes vensterassen, waarbij de geaccentueerde derde as van rechts de binnen de gevel geplaatste ingangspartij heeft, toegankelijk via een natuurstenen trap, met daarboven een erker met een fries met een reliëf met een stralende zon geflankeerd door dieren welke de vier elementen verbeelden: een slak (aarde), een vis (water), een draak (vuur) en een vogel (lucht). De kapitelen van de pilasters die de ingang markeren, zijn voorzien van in reliëf weergegeven vogels. De geaccentueerde as wordt beëindigd met een ronde middenverhoging tussen twee schelpvormige klauwstukken met in het midden een sluitsteen waarin het jaartal 1922 aangebracht. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)
N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!
MIP-nummer: 13219
Functie: Kantoor
Jaartal: 1920±
Bouwstijl: Sobere Art Nouveau
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518331
Adres: Herengracht 320-324
Adressen: Herengracht 320 ;Herengracht 324
Inschrijvingsdatum: 12-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1919-1920 door Jac. Duncker gerealiseerde 'verandering, deels vernieuwing en vereniging van de percelen Herengracht 320, 322 en 324 met bestemming daarvan tot KANTOOR, MAGAZIJNEN en WONINGEN', in opdracht van L.F. Smit van de papierhandel Lutkie & Smit. Het werk werd uitgevoerd door Aannemingsbedrijf v/h Hillen & Roosen en Betonbouw 'Trio'. De gevel is vormgegeven in een neo-classicistische stijl met moderne details.
N.B. Herengracht 324 diende tot 1926 als woning maar wordt daarna ook ingericht als kantoor. In 1930 werd het geheel omgebouwd tot kantoor met conciërgewoning door Posthumus Meyjes & Van der Linden in opdracht van de Rembours en Industrie Bank N.V. te Amsterdam.
Omschrijving. Op een nagenoeg rechthoekige plattegrond geheel uit lichtbruin geblokte zandsteen opgetrokken kantoorpand bestaande uit een souterrain en drie bouwlagen onder een afgeknot schilddak. De asymmetrische ingeelde gevel bestaat uit zes venstertraveeën. De derde van rechts is de meest geprononceerde travee waarin de inpandig gelegen ingang is geplaatst. Deze ingang is toegankelijk via een uit zes treden bestaande natuurstenen trap. De ingang van de portiek wordt gevormd door twee natuurstenen en van kapitelen voorziene pilasters. De ingang bestaat uit een dubbele eikehouten deur met glazen vensters achter ijzeren traliewerk en een rondboog bovenlicht met glas-in-lood venster. In het fries van de boven de ingang gesitueerde erker is in reliëf afgebeeld een stralende zon geflankeerd door dieren welke de vier elementen verbeelden: een slak (aarde), een vis (water), een draak (vuur) en een vogel (lucht). De getoogde erker heeft aan de voorzijde een groot venster met bovenlicht en twee kleine vensters aan beide zijden. Tussen de beide hoekpilasters van de erker is een ijzeren vlaggemast geplaatst. Boven de tweede verdieping onder het dak een breed fries, aan de onderzijde voorzien van een meanderband. De overstekende dakgoot is aan de onderzijde voorzien van een schelpachtige versiering. Boven de ingangstravee wordt de kroonlijst onderbroken door een halfronde verhoging tussen twee schelpvormige klauwstukken. In het midden een grote sluitsteen waarin het jaartal 1922 gebeiteld. In het boogveld een reliëf met twee gezichten 'en profil'.
De kapitelen van de pilasters tussen de regelmatig in de gevel geplaatste vensters - op de eerste verdieping getoogd - zijn voorzien van in reliëf weergegeven vogels. Boven de dakgoot, op beide hoeken van het pand, een bolvormige bekroning. De verdiepingen worden van elkaar gescheiden door cordonbanden. De gevel is verder nog voorzien van verschillende in reliëf weergegeven decoratievormen.
Het gebouw heeft aan de grachtzijde over de gehele gevelbreedte een sierijzeren hekwerk tussen gestileerd vormgegeven natuurstenen posten.
In de achtergevel werd een gevelsteen ingebracht oorspronkelijk afkomstig uit de St. Nicolaesstraat: 'de vijf Zinnen'.
INTERIEUR. Oorspronkelijk interieur deels nog aanwezig. Verschillende kamers nog ingericht met interieuronderdelen van vóór de verandering van architect Duncker (behangsel, stucplafond, schouw). Interieuronderdelen uit 1919-20 bevinden zich o.a. in de vergaderruimte met houten lambrizeringen en cassetteplafond met schilderingen.
Waardering. Voormalige papierhandel van architectuurhistorische waarde vanwege de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het gevelontwerp en het bijzondere materiaalgebruik. Tevens van belang vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur en (deels) het interieur. Bovendien van belang vanwege de relatie met de Herengracht.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
[Grachtenboek van Caspar Philips]
Laatste wijziging: augustus 2018