Bergstraat 6 
De Koorenmaat
Naam: De Koorenmaat
Adres: Bergstraat 6
Oud adres: RR24, wijk 30, klein nr. 3, kadaster F570, verponding 5181
Postcode: 1015AV
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Halsgevel
Bouwstijl:
Hedendaags
Bouwjaar: 2013
Architect: Hund Falk
Opdrachtgever: ForReal investments BV
(9 afbeeldingen)
Moderne halsgevel in moderne materialen opgetrokken (beton met een zwarte stalen bekleding, een legering van koper en zink), onderpui als ijzeren portaal uitgevoerd, slechts de contour doet aan de halsgevel herinneren die op deze plaats stond en in 1955 is afgebroken.
Het oorspronkelijke pand met een halsgevel werd in 1955 gesloopt. De geschiedenis daarvan gaat terug naar 1608, wanneer het huis en erf in de Bergstraat wordt gekocht door korenmeter Jan Stevensz. Als teken van zijn beroep laat hij een gevelsteen met een korenmaat aanbrengen. In de koop/verkoopakte van 1669/70 wordt melding gemaakt van 'de Koorenmaet' in de gevel. In 1681 wordt het pand vernieuwd, maar de oude gevelsteen wordt herplaatst. Het pand wordt in 1724 wederom vernieuwd en ook nu blijft de 17de-eeuwse gevelsteen, in een nieuw 18de-eeuws jasje, bewaard. Bij de afbraak van het pand in 1955 komt de gevelsteen op de werf van Monumentenzorg terecht waar de twee zijstukken zoekraken. De gevelsteen staat daarna jarenlang op het hoofdkantoor van de Bond Heemschut op de NZ Kolk. Op 14 september 2018 werd de gevelsteen, met door Tobias Snoep nieuw gehakte zijstukken, door de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen (VVAG) aangebracht op het poortje naast Bergstraat 6, de achteruitgang van Singel 148. Het was niet mogelijk de gevelsteen in de nieuwbouwgevel te plaatsen. De herplaatsing werd financieel mogelijk gemaakt door de Stichting Heijmeijer van Heemstede.
Over de wijze waarop het gat moest worden ingevuld, is lange tijd gesproken in de welstandscommissie. De oude geveltop van het gesloopte pand was bewaard om opnieuw gebruikt te kunnen worden, maar was in 2009 al herplaatst op een ander pand, namelijk nieuwbouw in de Rozenstraat, en dus niet langer beschikbaar. Het uiteindelijke ontwerp werd in 2012 getekend door architectenbureau Hund Falk. De commissie was gecharmeerd van het verhaal van de architect dat de voorgevel als het ware een 'schaduw' vormt van het oorspronkelijke pand en concludeert dat er is gekozen voor een "juiste abstractie die correspondeert met het gekozen concept". De architect schrijft er zelf dit over: "Zowel qua afmeting als qua gevelindeling is het een weerspiegeling van de oorspronkelijke gevel. Een vlakke gevel geheel bekleed met een legering van koper en zink en vlakke zwarte kozijnen geven een abstracte weergave van deze oude Koorenmaat. Een eigentijdse vertaling van een gevel met klassieke verhoudingen." Het is overigens geen woonhuis zoals het oorspronkelijke pand en dus ook de gevel doet vermoeden, maar een kantoorgebouw. In het interieur zijn de betonnen vloeren in het zicht gelaten.
Gebruikte literatuur:
- Jos Otten. 'Herstelde Amsterdamse poortjes. De stad in stilte versierd'. Binnenstad 292 (mrt./apr. 2019)
- www.gevelstenenvanamsterdam.nl/bergstraat-6 (geraadpleegd 22 aug. 2020)
Laatste wijziging: augustus 2020