Keizersgracht 545-555 
Adres: Keizersgracht 545-555
Keizersgracht 555 (nieuw adres)
Nieuwe Spiegelstraat 17 (nieuw adres)
Oud adres: 545: X650, wijk 57, klein nr. 111, kadaster I1085, verponding 3848
547: X649, wijk 57, klein nr. 110, kadaster I1084, verponding 3849
549: X648, wijk 57, klein nr. 109, kadaster I1083, verponding 3850
551: X647, wijk 57, klein nr. 108, kadaster I1082, verponding 3851
553: X646, wijk 57, klein nr. 107, kadaster I1081, verponding 3852
555: X645, wijk 57, klein nr. 106, kadaster I1080, verponding 3853
Postcode: 1017DR
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Traditionalisme
Bouwjaar: 1917/1919
Architect: C.B. Posthumus Meyjes sr
Opdrachtgever: Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering
(11 afbeeldingen)
Hoekgebouw Keizersgracht/Nieuwe Spiegelstraat in traditionele stijl, hoog basement in grijze steen, bakstenen gevels met natuurstenen geleding door kapiteelloze pilasters en lisenen, groot driehoekig fronton op middenrisaliet aan zowel grachtzijde als straatzijde, hoge kap met sierschoorstenen. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)
Alhoewel architect Posthumus Meyjes was beïnvloed door de vernieuwing in de architectuur die Berlage bracht, bouwde hij op de hoek van de Keizersgracht en de Nieuwe Spiegelstraat een kantoorgebouw voor de Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering in traditionele stijl dat eeuwen ouder oogt. Het behoort tot zijn laatste werken. In Engeland zou de stijl 'Edwardian Baroque Revival' worden genoemd. We zien kenmerken van het Hollands Classicisme zoals de pilasters en de grote frontons die de gevels zowel aan de gracht als in de straat beëindigen. Posthumus Meyjes zorgde voor een fraaie hoekoplossing door afschuining en het doorlopen van de kroonlijst. Het is duidelijk dat de opdrachtgevers een kantoorgebouw wilden die zich goed voegde in het stadsgezicht, want het is een typisch voorbeeld van traditioneel vormgegeven bankgebouwen aan de grachten in de periode 1900-1940. Let ook op dat de ornamenten zoals de terracotta panelen en kapitelen een duidelijke vroeg-20ste-eeuwse tijdgeest weerspiegelen.
Gebruikte literatuur:
- Vincent van Rossem. 'C.B. Posthumus Meyjes (1859-1922). Een deftige architect'. Binnenstad 231 (nov. 2008)
- Vincent van Rossem 'Droogbak 1A'. Binnenstad 309 (sept.-dec. 2022)
- Walther Schoonenberg. 'De nieuwe Rijksmonumenten in de Amsterdamse binnenstad. De 'jongere bouwkunst' opnieuw bekeken'. Binnenstad 185 (nov. 2000)
MIP-nummer: 13364
Functie: Kantoor
Jaartal: 1917
Bouwstijl: Traditionalisme
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518340
Adres: Keizersgracht 555
Adressen: Keizersgracht 555 ;Nieuwe Spiegelstraat 17
Inschrijvingsdatum: 12-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Een in 1917-1919 tot stand gekomen KANTOORGEBOUW. In 1915 werd hiertoe een aantal huizen (nrs. 545-555) afgebroken. Opdrachtgever tot de bouw was de Amsterdamsche Maatschappij van Levensverzekering. Architect was C.B. Posthumus Meyjes. Gebouwd in de stijl van het traditionalisme, als heroriëntatie op traditionele bouwwijzen. Volgens het oorspronkelijke bouwplan zouden de gevels aan de Keizersgracht en Nieuwe Spiegelstraat identiek zijn. Een puntdak op de hoek zou voor de verbinding zorgen. Dit plan is niet uitgevoerd. Bij de bouw was verder de Hollandsche Maatschappij tot het maken van Werken in Gewapend Beton betrokken. Opschriften, reliëfs en het beeldhouwwerk in het timpaan, voorstellende de vruchtbaarheid, van de hand van W.C. Brouwer.
Omschrijving. Kantoorgebouw ontworpen op een onregelmatig grondplan met deels vijf bouwlagen (souterrain en vier bouwlagen), langs de Nieuwe Spiegelstraat laten zich vier bouwlagen onderscheiden. Het geheel wordt gedekt door een samengestelde kap met onder andere schilddaken gedekt met pannen. Op de schilden diverse kleine dakkapellen met vensters met enkelvoudig raam, houten voluten, kroonlijst en fronton. Zinken afdekking van de ribben van de schilden en van de nokken. Gemetselde schoorstenen met spaarvelden en vierzijdige ingezwenkte kleine metalen kap met piron. Sokkel (souterrain en eerste bouwlaag) met plint uit natuursteen met ruw behakte blokken voorzien van geaccentueerde voegen, gevels verder uit overwegend in staand verband vermetselde baksteen en zandstenen accenten en pilasters. Afgeschuind geveldeel op de hoek van de Keizersgracht en Nieuwe Spiegelstraat. Aan zowel de west- als de oostgevel licht risalerend geveldeel onder fronton.
West- en zuidgevel geleed door zestien vensters met verdiept geplaatst raam met centrale post en lichte toging, sluit- en hoeksteen aan bovenzijde en verder voorzien van siersmeedijzeren traliewerk. Op de verdieping rechthoekige vensters met schuifraam met negenruits roedenverdeling in zowel het bovenste als het onderste deel. Eenvoudig geprofileerde cordonlijst sluit de sokkel af. Aan de linkerzijde van de westgevel bevindt zich in de zone van de sokkel de hoofdtoegangspartij in een uitgebouwde portiek. Aan de zijkant hiervan eenvoudige en licht getoogde doorgang, waarboven venster met zesruits roedenverdeling. Aan de voorzijde twee flankerende pilasters met basement en kapiteel. Hierboven de vensters van een kleine ruimte. Vensters met ramen met zesruits roedenverdeling. Lijstwerk, fronton en lage getrapte post met bolvorm. Boven de cordonlijst twee verdiepingen met zeventien vensters met schuiframen met negenruits roedenverdeling in zowel het bovenste als het ondertste deel. Onderdorpels en gemetselde rechte hanekammen. Tussen de vensterassen bevinden zich over de twee verdiepingen uitstrekkende pilasters met gecanneleerde benedenschacht, geprofileerd basement en kapiteel. Verder uit blokken zandsteen opgebouwde lisenen en zandstenen spekblokken op de randen van het afgeschuinde geveldeel.
De linker vier traveeën van de westelijke gevel worden nu afgesloten met een balustrade met vazen op de gedichte delen. Hierachter dakschild. De overige gevelwanden tonen in de vijfde bouwlaag dertien vensters als omschreven. Aan weerszijden van het centrale venster op de twee risalieten een gebeeldhouwd verticaal reliëf met vaasvorm aan de onderzijde. Ook deze geveldelen zijn geleed middels eenvoudige pilasters, lisenen en spekblokken. Het rechterdeel van de zuidelijke gevel wordt met een eenvoudige kroonlijst met tandlijst afgesloten. Het overige deel toont een uitgewerkt hoofdgestel met architraaf, fries met geornamenteerde panelen en met de tekst "De Amsterdamsche" aan de zuidzijde en met een geprofileerde kroonlijst op klossen. Fronton aan de zuid- en westgevel. Fronton met lijst, klossen en timpaanvulling met reliëfs.
Waardering. Kantoorgebouw van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde, vanwege de bouwmassa en materiaalgebruik. Verder van belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. Alsmede van belang vanwege de situationele waarde op de hoek Keizersgracht - Nieuwe Spiegelstraat.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2023