Amsterdam Monumentenstad

Het Grill's Hofje ligt achter een identieke rij klokgevels in de Eerste Weteringdwarsstraat.

Naam: Grill's Hofje
Adres: Eerste Weteringdwarsstraat 11-43
Oud adres: 11: BB346, wijk 57, klein nr. 28, kadaster I2781, verponding 4117
13: BB347, wijk 57, klein nr. 27, kadaster I2780, verponding 4118
15: BB348, wijk 57, klein nr. 26, kadaster I2779, verponding 4119
17: BB349, wijk 57, klein nr. 25, kadaster I2778, verponding 4120
19: BB350, wijk 57, klein nr. 24, kadaster I2776, verponding 4121
37: BB359, wijk 57, klein nr. 23, kadaster I2775, verponding 4122
39: BB360, wijk 57, klein nr. 22, kadaster I2774, verponding 4123
41: BB361, wijk 57, klein nr. 21, kadaster I2773, verponding 4124
43: BB362, wijk 57, klein nr. 20, kadaster I2772, verponding 4125
Postcode: 1017TL
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Klokgevel
Bouwstijl: Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1721
Restauratie: 1966

(14 afbeeldingen)

Het Grill's Hofje ligt achter een identieke rij klokgevels in de Eerste Weteringdwarsstraat.

Bij nadere beschouwing zijn de negen klokgevels in de Eerste Weteringdwarsstraat, gebouwd in 1721 in Lodewijk XIV-stijl, geen gewoon rijtje woonhuizen. De middelste (nummer 19) vormt een poortgebouw van een hofje: het Grill’s Hofje. Ook bij dit hofje zijn de huizen aan de straat huurhuizen waarvan de opbrengst ten gunste komt aan het eigenlijke hofje dat achter de huizen is gelegen. De huurhuizen hebben karakteristieke stoepen met banken en eenvoudige houten trappen (gerestaureerd in 1959) naar drie gekoppelde deuren, waarvan achter de middelste een steektrap naar boven gaat. Daar splitst de trap zich in twee spiltrapjes voor de beide bovenwoningen.

Op de verdieping van het poortgebouw is de regentenkamer gevestigd, achter het grote raam. Het Grill’s Hofje is gesticht in 1721 door de Lutherse zilversmid Anthonie Grill en zijn vrouw Elisabeth (kinderloos gebleven) en gebouwd tussen 1724 en 1726 voor Gereformeerde of Lutherse bejaarde vrouwen. In de regentenkamer bevindt zich een schouw met een schouwstuk uit 1731 in regentenkamer. Hierin is het wapen van de familie Grill te zien en de tekst: Anthonie Grill, die met zijne echtgenoot / Mij heeft gestigt, leert ons nog na hun dood / Hoe ieder Lidt der Christelijke Kerke / Dient zijn Geloof te toonen door zijn Werke.

Het eigenlijke hofje bestaat uit 8 woningen (voor 32 bewoners) aan een smal straatje achter de bebouwing aan de straat (tegenwoordig voor 8 bewoners): nr. 21-35. De hofjeswoningen zijn dus inpandige huisjes met een blinde achtermuur (zodat ze niet kunnen kijken in de tuinen van de huizen aan de Prinsengracht). In dit straatje, geplaveid met gele klinkertjes, staat een grote klok in Lodewijk XVI-stijl en verder een klein eenvoudig waterpompje.

Gebruikte literatuur:

• Ir. A. Boeken. Amsterdamse stoepen. Amsterdam, 1950: p. 47
• Dr. I. H. van Eeghen. 'Het Grill's hofje'. Jaarboek Amstelodamum 56 (1962): p. 49-86
• Bewaard in het hart, een selectie van 63 Amsterdamse woon- en pakhuizen uit de periode van 1450 tot 1825 gekozen uit een totaal van 650 percelen die tijdens de eerste tien jaar van het gemeentelijk Bureau Monumentenzorg zijn gerestaureerd (1953-1963). Amsterdam, 1965: p. 104

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 6345
Adres: Eerste Weteringdwarsstraat 11-43
Adressen: Eerste Weteringdwarsstraat 11 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 13 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 15 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 17 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 19 ;Eerste Weteringdwarsstraat 21 ;Eerste Weteringdwarsstraat 23 ;Eerste Weteringdwarsstraat 25 ;Eerste Weteringdwarsstraat 27 ;Eerste Weteringdwarsstraat 29 ;Eerste Weteringdwarsstraat 31 ;Eerste Weteringdwarsstraat 33 ;Eerste Weteringdwarsstraat 35 ;Eerste Weteringdwarsstraat 37 H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 39 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 41 1,H,O;Eerste Weteringdwarsstraat 43 1,H,O
Inschrijvingsdatum: 20-10-1970
Redengevende omschrijving: Grill's Hofje. Complex (1721) bestaande uit a) acht woonhuizen (nrs. 11 t.m. 17 en 37 t.m. 43), twee aan twee een groep etagewoningen vormend en in het midden een poort-gebouw (nr 19) boven de doorgang naar de achterliggende binnenplaats. b) Een rij hofjeshuisjes met verdieping, evenwijdig met de voorliggende huizen staande (nrs 21 t.m. 35). De rij woonhuizen met poortgebouw heeft negen eenvoudige klokgevels. De voordeuren zijn gedrieen met hun bovenlichten in omlijstingen gevat (XIXA). De poortdoorgang is met het bovenliggende venster eveneens in een omlijsting gevat. Op de binnenplaats een Louis XVI klokkekast (uurwerk modern).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]