Nieuwezijds Voorburgwal 95 
De Prins van Oranje
Huisnaam: De Prins van Oranje
Adres: Nieuwezijds Voorburgwal 95
Oud adres: H437, wijk 21, klein nr. 53, kadaster F2525, verponding 2225
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Eigendom: Stadsherstel 1978
Restauratie: 1982
(13 afbeeldingen)
Hoekhuis, sobere houten lijst boven ouder pand, houten onderpui, in 1940 naam 'De Prins van Oranje' aangebracht, op de voorgevel na herbouwd. Maakt deel uit van het zgn. Bleau-Erf complex (één van de grootste stadsherstel-projecten van de gelijknamige instelling).
Het zgn. Blaeu-Erf is een groot stadsherstelproject van Stadsherstel, genaamd naar de drukker Joan Blaeu die hier in de 17de eeuw was gevestigd. Het omvat een 20-tal panden aan de NZ Voorburgwal tussen Sint Geertruidensteeg en het Romeinse steegje, links van nr. 101. Het project is in twee fasen gerealiseerd. De eerste fase omvatte de panden Sint Nicolaasstraat 49 en 51 en de panden NZ Voorburgwal 97 en 99. Het betrof hier drie woonhuizen en een pakhuis (nr. 99). Behalve nr. 97 dat omstreeks 1960 door Tabak was gesloopt, stamden de panden in hun huidige verschijningsvorm uit de 17de eeuw. Van de oorspronkelijke middeleeuwse vorm was, behalve de parcellering, niets meer over.
Uit de bouwsporen bleek dat het pakhuis, nr. 99, in de 18de eeuw met twee verdiepingen was verhoogd. Twee daarachter liggende pandjes aan het Hol zijn toen eveneens verhoogd met één verdieping, waarna ze bij nr. 99 zijn gevoegd. Sint Nicolaasstraat 49 bleek zo bouwvallig te zijn dat dit pand op last van Bouw- en Woningtoezicht in 1980 acuut moest worden gesloopt. Na uitgebreid bouwkundig onderzoek kwam daarna vast te staan dat de bouwkundige toestand van de rest van het complex eveneens erg slecht was, zodat tot algehele demontage moest worden besloten. Tevens bleek dat het gehele complex zeer ernstig door zwam was aangetast. Hier kwam nog bij dat ook de fundering door Bouw- en Woningtoezicht was afgekeurd. In volledige overeenstemming met Monumentenzorg werd tot reconstructie besloten, zelfs van het pand nr. 97 dat al in 1960 was gesloopt.
De tweede fase van het project omvatte de panden NZ Voorburgwal 87 t/m 95, Sint Nicolaasstraat 46 t/m 58 en Sint Geertruidensteeg 15 t/m 18. De panden waren in zeer slechte staat. Er was brand geweest in 1974 waardoor de panden geen kappen meer hadden en er door inwatering zwamvorming was ontstaan in het gehele complex. Het grootste deel van het complex moest worden gedemonteerd en herbouwd. Daarbij werd een uitzondering gemaakt voor het pakhuis NZ Voorburgwal 87 en de twee panden Sint Nicolaasstraat 50 en 52. Aangezien demontage van de voorgevel (aan de NZ Voorburgwal) niet noodzakelijk was, werd besloten deze te handhaven. Hierdoor ontstond na de demontage het spectaculaire plaatje dat vele kranten haalde: gevels zonder panden erachter. Bij Sint Nicolaasstraat 46 en 48, waar de historische bebouwing reeds lang geleden verdwenen was, werd besloten tot nieuwbouw: de eerste in de geschiedenis van Stadsherstel. Het werd historiserende architectuur met een lijstgevel en een poortje in het midden (nu de nrs. 50-62).
Gebruikte literatuur:
- A. Klem. 'Blaeu Erf-complex aan de Nieuwezijds Voorburgwal'. Ons Amsterdam 33 (1981): p. 207-210
- Hans Tulleners. 'Herstel woonfunctie N.Z. Voorburgwal - het Blaeu-Erf.' De Lamp van Diogenes 60 (maart 1980)
- Jaap van der Veen. 'Het Blaeu Erf vernieuwd.' De Lamp van Diogenes 75/76 (sept. 1982)
- Jaap van der Veen. 'Het Blaeu Erf vernieuwd (tweede fase).' De Lamp van Diogenes 90 (febr. 1985)
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5929
Adres: Nieuwezijds Voorburgwal 95
Adressen: Nieuwezijds Voorburgwal 93 ;Sint Nicolaasstraat 88 ;Sint Nicolaasstraat 90
Inschrijvingsdatum: 13-10-1970
Redengevende omschrijving: Hoekhuis (XVIIa) met gevel onder rechte lijst (XIXB).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: april 2023
