Amsterdam Monumentenstad

Naam: Mij. voor den Werkenden Stand
Adres: Kloveniersburgwal 87-89
Groenburgwal 24
Oud adres: 87: C542, wijk 14, klein nr. 29, kadaster G2739, verponding 3925
89: C541, wijk 14, klein nr. 28, kadaster G2738, verponding 3927
Postcode: 1011KA
Gebouwtype: Vereniging/horeca
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1882-1883
Architect: L. Beirer en J.J. Bekker
Opdrachtgever: Maatschappij voor den Werkenden Stand

(4 afbeeldingen)

(Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

Jessica Voeten. 'Fatale misstap. Uit de anonieme geschiedenis van de stad'. Ons Amsterdam 2016-10: p. 10-13

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 12928
Functie: Mij. voor den werkenden stand
Architect: Beirer, L. & J.J. Bekker
Jaartal: 1881
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB
MIP-nummer: 10346
Functie: Mij. voor den werkenden stand
Architect: Beirer, L. & J.J. Bekker
Jaartal: 1881
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518412
Adres: Kloveniersburgwal 87-89
Adressen: Groenburgwal 24 ;Kloveniersburgwal 87
Inschrijvingsdatum: 22-04-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding. Aan de Kloveniersburgwal in 1882-1883 tot stand gekomen VAKVERENIGINGSGEBOUW met een één travee breed achterhuis aan de Groenburgwal, naar een ontwerp van L. Beirer & J.J. Bekker in opdracht van het bestuur van de Maatschappij voor den Werkenden Stand. De gevels zijn opgetrokken in een Neo-Hollandse Renaissance stijl. N.B. Gelijkstraats bevonden zich o.a. drie restauratiezalen, een boetseerkamer en een docentenkamer. Op de eerste verdieping de grote gehoorzaal, een kleinere gehoorzaal en de bestuurskamer (aan de Groenburgwal). Op de tweede verdieping de gaanderij van de gehoorzaal, een conciërgewoning en een kasteleinswoning met aparte keuken. Tot slot op de zolderverdieping lokalen bestemd voor een meisjesschool, een industrieschool en een directeurskamer. In 1946 werd de grote gehoorzaal met gaanderij veranderd tot toneelzaal, foyer, zaal, keuken, decorruimte en bijbehorende eengezinswoning door Jac. Bot in opdracht van de Stichting het Nederlandse Volkstoneel. Vanaf dit moment werd het gebouw de Doelenzaal genoemd. In 1985-1986 verbouwd ten behoeve van het Folkloristisch Danstheater en de Hoofdstad Operette. Omschrijving. Op een samengestelde rechthoekige plattegrond gerealiseerde op een natuurstenen plint en in rode baksteen opgetrokken verenigingsgebouw bestaande uit een begane grond verdieping, een eerste, een lager uitgevoerde tweede verdieping en een kapverdieping. De gevel wordt boven de goothoogte bekroond door een versierde top met balusters, klauwstukken en een fronton. Het geheel wordt gedekt door een schilddak bedekt met shingles. Voorgevel drie raamtraveeën breed. Gelijkstraats drie rondboogopeningen met zwaar aangezette bogen voorzien van diamantkoppen. In de linker een diepliggend portiek met ingang en door houten stijlwerk onderverdeeld bovenlicht. Twee andere rondboogopeningen eveneens voorzien van toegangsdeuren met door houten stijlwerk onderverdeelde bovenlichten. Gevel begane grond 'gebosseerd' door bandwerk van naast elkaar geplaatste diamantkoppen. Eerste verdieping eveneens voorzien van drie zwaar aangezette in natuursteen uitgevoerde rondboogopeningen. De bogen rusten op uit het muurvlak kragende natuurstenen consoles. De fenêtres à terre met ajour balustrade tonen bovenlichten met driepas. In de bovenste lobcirkel van de driepas een medaillon met gebeeldhouwde scenes van arbeidende mensen. De vensters worden verticaal onderverdeeld door een natuurstenen stijl. De gevel is verder voorzien van uit het muurvlak kragende diamantkoppen op de hoeken en rondom de boogopeningen. Tweede verdieping voorzien van rondboogvormige tweelichtvensters gescheiden door brede stijl voorzien van sierconsoles. Iedere boog is voorzien van een sluitsteen. De tweelichtvensters worden aan weerszijden geflankeerd door twee aan twee gekoppelde pilasters. Onder de gootlijst een fries van decoratief tegelwerk. De topgevel voorzien van tweelichtvenster met driepas. De verdiepingen worden horizontaal geleed door uitkragende en afwaterende cordonlijsten van natuursteen op sierconsoles die de verdiepingen markeren. Achtergevel, deels zichtbaar vanaf Groenburgwal, toont tuitgevel met scchoorsteen in de tuit. Onder de dakrand toepassing van Lombardische bogen. In rode baksteen opgetrokken gevel aan Groenburgwal één raamtravee breed en bestaande uit drie verdiepingen: begane grond, eerste en een tweede verdieping eindigend in een tuitgevel. Het geheel wordt gedekt door een schilddak. Begane grond verdieping toont een groot hoefijzerboogvormige opening waarin portiek met twee vensters met elk een groot rondboogvormig bovenlicht. De rondboog is voorzien van een sluitsteen, wordt gemarkeerd door horizontaal bandwerk en wordt aan de bovenzijde aan weerszijden geflankeerd door een sierplaatje waarin staat aangegeven 'No' en '24'. Onder de afwaterende cordonlijst een natuurstenen fries waarin is gegraveerd: 'Mij voor den WERKENDEN STAND'. Op de eerste verdieping grote rondboogvormige opening met door natuurstenen en geprofileerde stijl onderverdeeld tweelichtvenster. Bovenlichten in de vorm van een driepas waarbij de bovenste lobcirkel is gevuld met een medaillon met beeldhouwwerk van attributen welke verwijzen naar de arbeid. Markering naar tweede verdieping door middel van waterlijst op consoles. Tweede verdieping met drie gekoppelde rondboogvensters in een door middel van siermetselwerk vormgegeven rondboog. De bogen van het middelste venster rusten op colonnetten, de buitenste op lisenen. Tussen deze lisenen en de hoeklisenen een nis met een halfrond ingebogen achterveld. De nis wordt afgesloten door een concha, een schelpvormige inham in het muurvlak. In de top van de gevel een rond licht. De randen van de topgevel zijn voorzien van banden in metselwerk. Op de schouders gemetseld sierwerk. Waardering. Voormalig vakverenigingsgebouw van cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-culturele ontwikkeling (de emancipatie van de arbeidersklasse) alsmede van architectuurhistorische waarde wegens de esthetische kwaliteiten van het ontwerp.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]