Weteringschans 26-28 
Peper en Zout
Naam: Peper en Zout
Adres: Weteringschans 26-28
Postcode: 1017SG
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Bouwstijl:
Hedendaags
Bouwjaar: 1970/79
Architect: Frans J. van Gool
Opdrachtgever: Philips Pensioenfonds
(5 afbeeldingen)
Twee kantoorvilla's tegenover het Rijksmuseum die het doorzicht respecteren, maar architectonisch nogal afwijken van de stadsvilla's waarop het ontwerp is gebaseerd. Typerend zijn de vlakke gevels en vierkante vensters en het sculpturaal behandelen van de gevels. Destijds controversieel en spraakmakend, de Amsterdammers spraken spottend over 'Peper en Zout'. Voorbeeld van Post '65 architectuur uit de periode 1966-1990.
Op deze locatie aan de voormalige stadswal stonden twee 19de-eeuwse stadsvilla's vergelijkbaar met die daarnaast, zoals Weteringschans 24, maar die zijn in 1967 wegens bouwvalligheid gesloopt. De gemeente stelde als eis aan de nieuwbouw dat het villa-achtig moest zijn, dus zich moest spiegelen aan de stadsvilla's die hier stonden en verderop nog staan. Dat stelde architect Frans van Gool (1922-2015) voor een probleem omdat hij daardoor niet uitkwam in het te realiseren kantooroppervlak. Dat loste hij op inventieve wijze op door overstekken toe te passen: zwevende gedeelten die buiten het grondoppervlak uitsteken. Hij sprak van "een solo van 312 ramen": "Ik heb het gebouw voldoende ego meegegeven maar niet zoveel dat de omgeving wordt doorgeprikt." Echter, door de eigentijdse vormgeving zonder enige versiering of opsmuk, maar ook omdat de strak vormgegeven gebouwen sterk contrasteren met het Rijksmuseum en de 19de-eeuwse villa's, konden de kantoren meteen op stevige kritiek rekenen. Architectuurcriticus Maarten Kloos schreef in de Volkskrant: "De proporties van de ramen kan men nog mooi of lelijk vinden, maar het laag doortrekken naar het water van de villa's heeft een opdringerige massaliteit tot gevolg gehad, die hen tegen de bedoeling in zeer statisch maakt. (...) De situering van de ingangen is onduidelijk. (...) "De morbide hal achter het sombere natuurstenen portaal ervan is niet meer dan een benauwde sluis." Columnist Henk Hofland sprak van doodskoparchitectuur; Renate Rubinstein vond dat de gebouwen achterdocht en mensenhaat uitstraalden. Gerrit Komrij schreef er in 1983 zelfs een boek over: Het Boze Oog. De Amsterdammers gaven al snel een spottende naam aan de kantoorvilla's: het Peper- en Zoutstel of kortweg Peper en Zout.
Momenteel beginnen de kantoorgebouwen enige waardering te krijgen. De Bond Heemschut noemde de kantoorvilla's in een inventarisatie van de Post '65-architectuur 'iconisch' en 'zorgvuldig ontworpen'. Op 6 december 2022 werden de villa's op verzoek van de erfgoedvereniging aangewezen als gemeentelijk monument, maar de publieke waardering voor Peper en Zout moet nog groeien.
Laatste wijziging: januari 2023