Amsterdam Monumentenstad

Keizersgracht 333

Huisnaam: Museum Wildeanum
Adres: Keizersgracht 333
Oud adres: KK298, wijk 35, klein nr. 224, kadaster E4001, verponding 7
Postcode: 1016EG
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Empire
Bouwjaar: 1710, ±1770, ±1800
Opdrachtgever: Jacob de Wilde (1710), Johannes Luden (1770)

(8 afbeeldingen)

Keizersgracht 333

Keizersgracht 333 werd gelijktijdig gebouwd met de buurpanden op nr. 335 en 337 en loopt met zijn vijf-raams-brede achterhuis achter deze buurpanden door die dus geen tuin hebben. Het pand werd verbouwd door Jacob de Wilde die in zijn grote achterhuis een belangrijke kunstcollectie bewaarde. Eind 17de eeuw was deze collectie al zo bijzonder dat in 1697-98 Peter de Grote er op bezoek kwam om de collectie te bekijken. Van dat bezoek bestaat een prachtige tekening waarop we de tsaar tegenover De Wilde zien zitten aan een tafel middenin een grote zaal. Op de tafel staat de naam van De Wilde's privémuseum: 'Museum Wildeanum'. Links en rechts staan boekenkasten. Op de achtergrond is een kunstkabinet te zien in een alkoof. Daarvan bestaat een andere gravure. De kast was beschilderd door Cornelis Visser.

De lijstgevel heeft consoles in Lodewijk XV-stijl, maar het attiek dat er toen was is vlak vóór 1800 vervangen door een schilddak. De gevel kreeg een Empire-karakter (zie ook de Empire deur). In het interieur bevindt zich een trappenhuis uit ca. 1770 met fraaie gesneden balusters. Het grachtenhuis heeft dus sporen van een aantal latere verbouwingen, maar in het interieur is de Lodewijk XV-stijl nog volop aanwezig. Bijzonder fraai is het traphek en ook het stucreliëf in de gang boven de ingang van de zaal met de redding van Arion. Van de 17de eeuw dateert niets meer (wellicht op de onzichtbare bouwmuren en balkenlagen van het voorhuis na). Het Grachtenboek toont de gevel van het huis uit de tijd van De Wilde met een lijstgevel met een sober gesloten attiek. Uit de tekening blijkt dat De Wilde een stal in het huis had (zie de koetshuisdeuren links). Opmerkelijk is ook de grote dubbele deur met frontale stoep rechts. De spreuk die bovenin de gevel is aangebracht, 'sIt VIa In paCe aC tIMore DeI' (Moge de weg in vrede zijn en in vrees voor God), verwijst naar het jaartal 1710, dus naar de verbouwing door De Wilde.

Gebruikte literatuur:

• Mej. Dr. I.H. van Eeghen. 'De verzameling van Jacob de Wilde of het museum Wildeanum op Keizersgracht 333'. Jaarboek Amstelodamum 51 (1959): p. 72-92
• Hans Tulleners. Een pracht van een gracht. 23 monumenten aan de Amsterdamse Keizersgracht. Open Monumentendag. Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1988

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 382411
Adres: Keizersgracht 333
Adressen: Keizersgracht 333 A B C D E F G H
Inschrijvingsdatum: 09-06-1970
Redengevende omschrijving: PAND met gevel onder rechte lijst met consoles (XVIIIc/d) en met empire deurpartij; vijfraams achterhuis met gevel onder rechte lijst met consoles, voorzien van een gebeeldhouwde middenpartij (XVIII A).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]