Herengracht 487 
Adres: Herengracht 487
Oud adres: X408, wijk 57, klein nr. 72, kadaster I900, verponding 3817
Postcode: 1017BT
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Verhoogde lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1740±
(11 afbeeldingen)
Verhoogde lijstgevel, zandstenen lijst met topgevelvormige middenverhoging in de vorm van een klok, vaas bovenop, met in de vulling een zon en een schaap. De stoep is bij een latere verbouwing verdwenen. Interieur: Stucreliëf plafond op de overloop, twee stucreliëfs op de wanden daaronder. Laat-19de-eeuwse afsluiting van de binnenplaats met beeld. Bij een verbouwing in 2023 werden restanten van laat-18de-eeuws papierbehang ontdekt.
Dit grachtenhuis in de knik van de Herengracht, in de zichtas van de Nieuwe Spiegelstraat, was het woonhuis van advocaat Matthijs Straalman (1722-1808), bewindhebber van de VOC vanaf 1773. Hij behoorde tot de doopsgezinden en kon pas in het stadsbestuur toetreden op 6 september 1748, op gezag van stadhouder Willem IV. Na het overlijden van de prins werd Straalman met zijn mede-48-ers lange tijd buiten de ambten gehouden. In 1787 was hij de laatste 48-er die nog in de vroedschap zat. Willem V verzette de wet en op 27 november 1787 werd Straalman dan eindelijk burgemeester. Hij was in januari 1795 voorzittend burgemeester en onderhandelde met de revolutionairen. Op 18 januari, toen het Franse leger in Nieuwersluis lag, was er een dreigende samenkomst van een patriotse menigte voor zijn huis. De volgende dag, op 19 januari 1795, droeg hij op het stadhuis op de Dam het stadsbestuur over aan het revolutionair comité onder leiding van Rutger Jan Schimmelpenninck, "met dankzegging voor de deftige en bedaarde wijze waarop zich de revolutie voltrok". Hij trok zich daarna terug op zijn buitenplaats waar hij in 1808 overleed.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1657
Adres: Herengracht 487
Adressen: Herengracht 487
Inschrijvingsdatum: 26-05-1970
Redengevende omschrijving: Huis, in de kern uit 1665/66, met gevel onder gebeeldhouwde zandstenen verhoogde lijst met opzetstuk (XVIII a/b). Onderpui eind XVIII/begin XIX.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: januari 2024