Amsterdam Monumentenstad

Keizersgracht 198 hoek Westermarkt

Naam: Huize Labor
Adres: Keizersgracht 198
Westermarkt 2
Oud adres: LL253, wijk 43, klein nr. 489, kadaster E3678, verponding 2839
Postcode: 1016DW
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Amsterdamse School
Bouwjaar: 1919-1921
Architect: G. van Arkel

(6 afbeeldingen)

Keizersgracht 198 hoek Westermarkt

Tot 1919 stonden hier twee trapgevels in de Amsterdamse renaissance-stijl van Hendrick de Keyser. Het kantoorgebouw dat voor de monumenten in de plaats kwam, heeft een traditionele gevelopbouw om het gebouw in de gevelwand te passen, al is het gebouw fors hoger. De kwaliteit van de oorspronkelijke bebouwing was niet te evenaren en er was veel publieke verontwaardiging over. De kwestie vormde de aanleiding voor de oprichting van de Vereniging Hendrick de Keyser, de eerste restaurerende instelling van ons land. Het moest er dan wel gebouwd worden aan de grachten? Architect W.M. Dudok bracht het probleem in 1940 duidelijk onder woorden: "De continuïteit der grachten, met haar karakter van gelijkwaardigheid, schept hier niet meer dan daar, dat is dus: nergens, de redelijke, stedebouwkundige aangewezen situatie voor het groote gebouw". Het belangrijkste probleem? "De bouwhoogte mag vooral niet toenemen; integendeel: het stadsbeeld heeft door de grootere hoogte alreeds ingeboet aan ruimte en weidschheid, welke juist in de kern van een oude stad zulk een zuiver element van schoonheid is, waarnaar men steeds maar vergeefs terugverlangt, als het eenmaal verloren is gegaan."

Huize Labor was overigens niet het eerste voorbeeld van schaalvergroting en bouwen in de hoogte aan de grachten in de binnenstad. Dat was Gebouw Astoria op de andere hoek van hetzelfde bouwblok. Tussen beide hoeken worden de grachtenhuizen ingeklemd.

Gebruikte literatuur:

• W.M. Dudok. 'Over bouwen en restaureeren in Oud-Amsterdam'. Bouwkundig Weekblad Architectura 61 (1940): 47: p. 380-382
• Prof. Dr. Cornelius Gurlitt. 'De opleiding van den architekt.' De Bouwwereld XVIII-42 (15 okt. 1919): p. 333-338
• Hannah Schoch. 'Kantoorbouw in de binnenstad.' In: Vincent van Rossem (red.). Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 213-233

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13168
Jaartal: 1918-1921
Bouwstijl: Invloed traditionalisme en Art Nouveau

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 205048
Adres: Keizersgracht 198
Adressen: Keizersgracht 198 ;Westermarkt 2
Inschrijvingsdatum: 22-03-2005
Redengevende omschrijving: geen beschrijving

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]