Amsterdam Monumentenstad

Keizersgracht 431

Adres: Keizersgracht 431
Oud adres: II353, wijk 55, klein nr. 173, kadaster E4164, verponding 2839
Postcode: 1017DJ
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1665, 1896, 1934
Architect: W.G. Welsing
Opdrachtgever: C.M. Schade

(6 afbeeldingen)

Keizersgracht 431

In de kern 17de-eeuws, had een verhoogde halsgevel, in de 19de eeuw voorgevel gewijzigd in iets dat tussen een trap- en tuitgevel in zit, in 1934 met een verdieping verhoogd waarbij de gevel iets werd versoberd. Interieur: 17de-eeuwse beschildering op balken en planken in hal, gang en kamer beletage, 19de-eeuwse spiltrap.

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 514043
Adres: Keizersgracht 431
Adressen: Keizersgracht 431
Inschrijvingsdatum: 12-03-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Een huis van omstreeks 1665, waarvan de gevelopzet bekend is van de verbouwtekening gedateerd 15 april 1895, waarbij deze als oude toestand staat afgebeeld. Van het inwendige van dit huis is in het laatste decennium van de 20ste eeuw het beschilderde balkenplafond in het zicht gekomen. Hieruit valt af te leiden dat er op de bel etage aan de linkerzijde een gang was afgescheiden met daarnaast een kleine voorkamer en een groter vertrek daarachter. Over de verdere bouw- en bewonersgeschiedenis zijn geen naspeuringen gedaan. Bekend is verder dat het pand in 1895 verbouwd is en voorzien van een nieuwe voorgevel. Deze voorgevel was oorspronkelijk rijker uitgevoerd dan het huidige beeld laat zien. Ook de kap is hierbij vernieuwd. Ongetwijfeld zijn er ook toen en al eerder wijzigingen aan het interieur uitgevoerd. Het beschilderde plafond ging schuil achter een, overigens onbetekenend, 19de-eeuw stucplafond. Ook de fraaie slingertrap aan de linkerzijde dateert uit de 19de eeuw. In 1934 is het pand gewijzigd door er een extra verdieping in te creëren waarbij de oorspronkelijk eerste verdieping verdeeld werd in twee lage verdiepingen. Door gebruik van het pand als kantoor in de jaren 1960 is het merendeel van het inwendige van het huis, indeling en afwerkingen, verder verloren gegaan. De lift in het huis dateert uit deze periode. Omschrijving. Een grachtenpand gebouwd omstreeks 1665 bestaande uit een voorhuis, een achterhuis en een zeer smalle, hoge aanbouw links aan het achterhuis. De plaats tussen voor- en achterhuis is dichtgebouwd. Achter het huis is een kleine tuin. Het voorhuis heeft een souterrain, een bel etage, drie verdiepingen (oorspronkelijk twee en een steil zadeldak met de nok loodrecht op de rooilijn tussen topgevels. Het achterhuis heeft eveneens een souterrain, een bel etage, een verdieping en een zadeldak met de nok evenwijdig aan de rooilijn tussen topgevels. De smalle aanbouw bestaat uit een begane grond twee verdiepingen en een plat dak. Dit deel heeft vensters die uitzien op de tuin en een blinde achtergevel. Het voorhuis is drie traveeën breed met de toegang aan de linkerzijde, waarvoor een hardstenen stoep met enkele treden en een ijzeren balie. De gevel uit 1895 is in baksteen opgetrokken met accenten van natuursteen en pleisterwerk. Veel van de oorspronkelijke uitmonstering is verdwenen, waaronder een erker. De vensters van de derde ( oorspronkelijk tweede) verdieping hebben nog hun rondboogvorm, verder een geveltop met venster met driepasmotief en een getrapte tuitgevel. De deels zichtbare achtergevel van het achterhuis toont een geblokte pilaster op de rechter hoek en roede verdeelde vensters. In het inwendige van het huis is de enkelvoudige balklaag boven souterrain, bel etage en eerste verdieping waarneembaar. Tussen de balken van de bel etage van het voorhuis is een betimmering met planken aangebracht. De planken zijn figuratief beschilderd. Deze schildering is de oorspronkelijke beschildering van omstreeks 1665. Hierbij is een onderscheid te maken in een beschildering van een smalle gang met hal aan de linkerzijde, een klein vertrek aan de voorzijde en een grote kamer daar achter. De beschildering van de grote kamer is uitgevoerd in blauw en wit op een witte achtergrond, in een enigszins naïeve stijl, met een losse, levendige toets. De balken zijn alleen beschilderd met een grijze fondkleur. De voorstelling vertoont in zijn hoofdopzet per travee eenzelfde thema, namelijk putti die guirlandes torsen tegen een achtergrond van een rankenpatroon. In detail zijn de putti, guirlandes en ranken per travee verschillend. De beschildering van de gang en hal sluit qua stijl en uitvoering aan bij die van het grote vertrek, maar vertoont per travee uitsluitend een decoratie van bladranken. Het kleine voorvertrek heeft een egaal groene beschildering. Het is nog onduidelijk of deze kleur oorspronkelijk is of later over een (figuratieve ?) schildering is aangebracht. Links achter in het voorhuis bevindt zich een 19de-eeuwse slingertrap die loopt van de bel etage tot en met de derde verdieping met begin en eindbalusters en een houten leuning op balusters. Waardering. Het pand is van algemeen belang vanwege bouwhistorische en architectuurhistorische waarden. Dit belang betreft in hoofdzaak het 17de-eeuwse casco en wel het muurwerk en de balken van het souterrain, de bel etage en de eerste verdieping van het hoofdhuis, casco en bouwmassa van het achterhuis en voorts de 19de eeuwse slingertrap. Een uitzonderlijk kunsthistorisch belang wordt toegekend aan het beschilderde plafond, balken en planken, van de bel etage, dat uniek kan worden genoemd.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]