Amsterdam Monumentenstad

Apenhuis

Naam: Apenhuis Artis
Adres: Plantage Kerklaan bij 36
Gebouwtype: Vereniging/horeca

(4 afbeeldingen)

Apenhuis

Onderdeel van het Artis-complex.

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518279
Adres: Plantage Kerklaan 36
Adressen: Plantage Kerklaan 36
Inschrijvingsdatum: 15-04-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding DIERENVERBIJF (13) omstreeks 1900 gebouwd als apenhuis, onderdeel van het Artiscomplex. Het gebouw is ontworpen in een een rationalistische baksteen architectuur en ligt in de westelijke helft van het park tegen de noordgrens. Omschrijving. Het op een rechthoekig grondplan ontworpen gebouw telt één bouwlaag en vertoont een symmetrische opbouw met een centraalpaviljoen met twee lagere zijvleugels. Tegen het centrale paviljoen is aan de zuidzijde een grote, driezijdig gesloten serre-uitbouw aangebracht. Aan deze zijde tevens de buitenkooien. De gevels zijn voornamelijk opgebouwd uit vermetselde baksteen, verder gebruik van natuursteen en gepleisterde geveldelen. De hoekpartijen worden geaccentueerd door torenachtige opbouwen met smalle gekoppelde gevelopeningen, een uitgemetselde kroonlijst en een schilddak, waarop een piron. Het middenpaviljoen wordt met een plat dak afgesloten. De lagere vleugels aan weerszijden worden grotendeels afgesloten met een segmentvormig tunneldak. Oorspronkelijke dakbedekking met asfalt papier; thans (XXd) vervangen door bitumineuze dak bedekking. In deze tunneldaken verder nog daklichten. Onder de geprofileerde gootlijst van het tunneldak bevindt zich een ononderbroken rij vensters ter verlichting van de binnenruimte. Hieronder nog de schuine dakschilden. Aan de zuidzijde bevinden zich op de rand van de gevelbeëindiging en de schuine dakschilden series gemetselde ventilatiekokers. De serre-uitbouw wordt afgedekt met een samengesteld dak met lage mansarde-knik. Op dit dak verder enkele daklichten en hoger opgetrokken deel in de vorm van een zadeldak. De serre-uitbouw doet dienst als buitenkooi. Hierin hekwerk en traliewerk en een recente (XXd) ombouw. In de achterwand enkele luiken en lichtopeningen naar de nachtkooien. Links en rechts van deze uitbouw de buitenkooien grenzend aan de vleugels. Gepleisterde en witgeschilderde achterwanden. In de uiteinden van de beide zijvleugels bevinden zich de toegangen in de vorm van een wijde poortdoorgang. Recente toegangsdeur (XXd) in portiek met tongewelf. Trap met vijf treden en afwisselend gebruik van natuursteen en v ermetselde baksteen. Boven deze toegangen enkele delen van een onderbroken cordonlijst en een keramische en polychrome gevelsteen met intitialen van de dierentuin en afbeeldingen van enkele apen. Achter dit deel van de voorgevel is de segmentvormige en gemetselde afsluiting zichtbaar van de tunneldaken van de vleugels. Verder eenvoudig gemetselde zijgevels met groot getoogd venster met radiale roedenverdeling. Aan de rechterzijde bevindt zich het verbindend bouwdeel naar het reptielenhuis. De achtergevel aan de Plantage Doklaan toont een met de voorgevel corresponderende verdeling. Hier valt op dat het middenpaviljoen even diep is als de overspanning van de tunneldaken. De afsluitende gevel is dan ook teruggezet ten opzichte van de gemetselde gevel op de rooilijn. Aan de binnenzijde ontstaat zo een 'zijbeuk' voor dienstdoeleinden. In de afsluitende gevel verder nog de uitkragende schoorsteen met rookgaten en afsluitende dekplaat. Verschillende eenvoudige vensters alsmede een eenvoudige achteruitgang. Inwendig heeft het gebouw een grote ongelede ruimte voor het publiek. In de kap is een bijzondere spantconstructie zichtbaar. Waardering. Dierenverblijf (apenhuis) van algemeen belang als historisch-functioneel onderdeel van het Artis-complex.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]