Amsterdam Monumentenstad

Amstel 150-162

Naam: Bensdorp
Adres: Amstel 150-162
Oud adres: 150: Y79, wijk 28, klein nr. 89, kadaster I557, verponding 4696
152: Y80, wijk 28, klein nr. 88, kadaster I558, verponding 4697
154: Y81, wijk 28, klein nr. 87, kadaster I559, verponding 4698
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Tuitgevel
Bouwstijl: Art Nouveau (invloed)
Bouwjaar: 1899
Architect: A.J. Joling

(8 afbeeldingen)

Amstel 150-162

Bensdorp had al een fabriek op nummer 144-146, waar Gerardus Bernardus Bensdorp in 1840 was begonnen, toen dit kantoor met magazijnen werd gebouwd, naar een ontwerp van architect Joling. Er was ook een cacaofabriek in Bussum. In 1900 ontwierp Joling een derde fabriek voor Bensdorp in het Duitse Kleef. Later volgden vestigingen in Wenen, Nieuwpoort en Düsseldorf. Bensdorp verliet Amsterdam in 1926.

MIP-nummer: 13354
Functie: Fabriek
Jaartal: 1899 (gevelsteen)
Bouwstijl: Invloed neorenaissance

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518341
Adres: Amstel 150-162
Adressen: Amstel 144
Inschrijvingsdatum: 12-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1899 tot stand gekomen KANTOOR, voormalig hoofdkantoor van de chocoladefabriek 'Bensdorp', die ook de opdracht tot de bouw verleende. Naar een ontwerp van de architect A.J. Joling. Gebouwd in een stijl verwant aan de Nieuwe Kunst. Aan de westelijke zijgevel, in de voormalige Suykerbakkerssteeg, stond een (nu verdwenen) sculptuur van een negerin met hoofddoek en een mand of kleine korf met cacaobonen. N.B. Joling was betrokken bij de meeste van de latere verbouwingen. In 1906 was de eerste verbouwing in opdracht van Bensdorp & Co. In 1911 werd in opdracht van de N.V. Hollandsche Cacao en Chocoladefabrieken v/h Bensdorp en Co. de hooizolder aangepast tot kantoorruimte en verder werd de Wapen van Delftsteeg overbrugd. In 1912 werd de binnenplaats van een glazen overkapping voorzien. Omschrijving. Op een onregelmatig grondplan tot stand gekomen kantoor bestaande uit vier bouwlagen. De voorgevel volgt op een bijzondere en verspringende wijze de perceelsgrens. Levendig gevormde bouwmassa met toren, dierplastieken en tegeltableaus. Het deel van de voorgevel op de begane grond is opgebouwd uit natuursteen. De overige geveldelen tonen afwisselend baksteen en natuursteen. De bakstenen zijn overwegend in kruisverband gemetseld. Op de begane grond aan de linkerzijde een dubbele houten toegangsdeur voor transport en bevoorrading. Aan weerszijden hiervan een tweetal gekoppelde vensters in natuurstenen kader, geprofileerde zij- en tussenpost, met gebiljoende hoeken. Natuurstenen benedendorpel en deels gedraaid smeedijzeren traliewerk. Aan de rechterzijde na een eenvoudige stoep een dubbele toegangsdeur onder portiek. Verder lichten en smeedijzeren traliewerk. Aan de linkerzijde een vrouwekop-sculptuur, aan de rechterzijde twee gekoppelde en van rijk ornamentwerk en peerkraal voorziene consoles. Ook aan de rechterzijde van de voorgevel een tweetal gekoppelde vensters als omschreven. Verder een plint en groeven ter accentuering van de te onderscheiden natuurstenen blokken. Diverse natuurstenen ondersteuningen van bovengelegen geveldelen. Tussen de begane grond en hoofdverdieping een breed fries opgebouwd uit twee geprofileerde banden, waartussen omkaderde en gebosseerde rechthoekige velden. Op de hoofdverdieping aan de linkerzijde een kleine erker met gebogen hoeken en ruiten, houten stijlen en metalen afdekking. Boven deze erker een drietal gekoppelde lancetvensters. Links hiervan een natuurstenen accent ter aanduiding van een verjonging in de gevel. Gevel bestaat voor het grootste deel uit vier grote vensters. Deze vensters hebben een dubbel raam aan de benedenzijde en boven het kalf een drietal bovenlichten. Het geheel is licht getoogd. In de toging een luchtrooster en enkele decoratieve tegels. Centraal in de gevel is de kwartronde overgang die in het verdere verloop van de gevel als een toren uitgewerkt zal worden. In deze ronding een gebogen venster met groot bovenlicht met glas-in-lood raamvulling en met het wapen van Amsterdam. Voorbij de hoek met de voormalige Suykerbakkerssteeg een lancetvenster met spitsboogvormige bekroning en tegel in spaarveld. Hier een als muurdam met driepas uitgewerkte console. Standplaats voor de voormalige vrijstaande sculptuur van de negerin, bekroond met een klein gotiserend baldakijn. Hierboven een gevelsteen. Over de gehele gevel een smal geornamenteerde band. Gemetselde geveldelen afgewisseld met natuurstenen speklagen. Op de verdieping aan de linkerzijde een kruisvenster in licht getoogd kader met natuurstenen omlijsting en benedendorpel. In het spaarveld decoratief gemetselde stenen. Over het geheel van de verdiepingen sierlijke muurankers. Het centrale deel van deze verdieping heeft links twee vensters als beschreven. Boven de gemetselde toging grote spaarvelden met decoratief tegelwerk als vulling. Het spaarveld aan de linkerzijde heeft een afgeronde hoek. Centraal in de gevel toont de kwartronde overgang tussen de geveldelen een eenvoudig schuifvenster met horizontale roedenverdeling. Aan de rechterzijde van de gevel een tweetal vensters. Het linker venster heeft een Frans balcon en grote openslaande deuren, waarboven een hijsbalk. Om de hoek mat de voormalige Suykerbakkerssteeg een eenvoudig lancetvenster met vierruits roedenverdeling en decoratief tegelwerk im de vulling van het spaarveld. Op het niveau van de bovenste verdieping aan de linkerzijde een recht afgesloten en iets hoger opgetrokken geveldeel. Tweetal gekoppelde getoogde vensters met halfrond bovenlicht en roedenverdeling, geflankeerd door muurdammen. Geveldeel met eenvoudige lijst afgesloten. Op de hoeken opgebouwde natuurstenen accenten. Boven de lijst een golvend natuurstenen band. Rechts hiervan een deel van een puntgevel. Links een enkelvoudig venster, rechts gekoppelde vensters als omschreven. In het segmentvormig spaarveld decoratief tegelwerk. Tussen de vensters een smalle nis. Verder rechts, bij de kwartronde overgang tussen de geveldelen, de torenachtige bekroning. Een zeszijdige opbouw met lancetvenstervormige openingen en een torenspits boven eenvoudige lijst. Metalen dekking. Eenvoudige piron. Aan de rechterzijde van de gevel een groot Frans raam met dubbele deur, bovenlichten en roedenverdeling. Aan de rechterzijde hiervan een zogenaamd Moors balcon met natuurstenen opengewerkte borstwering en licht getoogde bovenzijde. Om de hoek met de voormalige Suykerbakkerssteeg een eenvoudig venster met drieruits raamvulling en decoratief tegelwerk in het spaarveld. Rechte gevelbeëindiging met natuurstenen opbouw. De zijgevel aan de linkerzijde heeft een natuurstenen plint, enkele eenvoudige vensters en een groot aaneengesloten gemetseld gevelvlak afgewisseld met natuurstenen speklagen. De zijgevel aan de rechterzijde bevat dezelfde gevelinvulling aan de bovenzijde; op het niveau van de begane grond is hier meer het karakter van de voorgevel benadert. Op het niveau van de hoofdverdieping lijst- en bandwerk. Latere vensteropeningen. Waardering. Kantoor van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde. Verder van belang vanwege de bijzondere situationele waarde en bijzondere wijze van percelering. Sterk beeldbepalend. De voorgevel is redelijk goed bewaard gebleven.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]