Blauwburgwal 17-23 
Matagalpa
Naam: Matagalpa
Adres: Blauwburgwal 17-23
Herengracht 105-107
Oud adres: 17: RR323, wijk 30, klein nr. 17, kadaster F534, verponding 5213
19: RR322, wijk 30, klein nr. 16, kadaster F533, verponding 5214
21: RR321, wijk 30, klein nr. 15, kadaster F532, verponding 5215
23: RR320, wijk 30, klein nr. 14, kadaster F531, verponding 5216
Postcode: 1015AS
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Traditionalisme
Bouwjaar: 1952
Architect: Th.J. Lammers en K.L. Sijmons
Opdrachtgever: N.V. Koffiehandel Matagalpa
(9 afbeeldingen)
Kantoorgebouw op de hoek Herengracht / Blauwburgwal met in baksteen opgetrokken historiserende gevels, o.a. met quasi-vroeg-19de-eeuwse ramen, met aan de Herengracht een opvallende gevelbeëindiging in de vorm van een loggia. Gevelsteen met het interieur van een papiermolen is afkomstig van Damrak 98 en hier geplaatst door de Vereniging Vrienden van Amsterdamse Gevelstenen in 1992.
Op de tweede oorlogsdag, 11 mei 1940, omstreeks 11 uur verwoestte een Duitse vliegtuigbom de hoek van de Herengracht en de Blauwburgwal. Diverse bewoners kwamen daarbij om het leven. De explosie veroorzaakte een drukgolf waardoor meerdere mensen uit hun huizen werden geworpen en in de gracht terecht kwamen. De verwoesting was groot: twee panden aan de Herengracht (nr. 105 en 107) en vier aan de Blauwburgwal (nr. 17, 19, 21 en 23), waaronder een fraai hoog hoekpand. Pas in 1952 kwam de nieuwbouw gereed, een kantoorgebouw van de N.V. Koffiehandel Matagalpa, ontworpen door de architecten Th. J. Lammers en K.L. Sijmons. Het meest opvallende element aan het kantoorgebouw is de dakverdieping aan de Herengracht: een loggia ontleend aan de Italiaanse renaissance. Er was veel kritiek op dit eigentijdse element, maar in een artikel in het Maandblad Amstelodamum wordt opgemerkt dat "na nauwgezet aesthetisch overleg, weer een nieuwe vorm van afsluiting naar boven (is) gekozen, evenals vroeger de topgevel en de kroonlijst, voortgevloeid uit practische en aesthetische overwegingen". Aan de Blauwburgwal is het pand lager. Dat was aanvankelijk niet de bedoeling: in het oorspronkelijke plan zou de gootlijst aan de Blauwburgwal op dezelfde hoogte worden doorgezet, waardoor de dakvensters gewone ramen hadden kunnen worden. Dit stuitte op bezwaren van de Commissie voor de Oude Stad.
Gebruikte literatuur:
- 'Kantoorgebouw van de N.V. Koffiehandel Matagalpa'. Maandblad Amstelodamum 39 (1952): p. 93-94
- https://www.gevelstenenvanamsterdam.nl/herengracht-105
Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 203005
Adres: Blauwburgwal 17-23
Adressen: Blauwburgwal 17 ;Blauwburgwal 19 ;Herengracht 107
Inschrijvingsdatum: 21-09-2004
Redengevende omschrijving: geen beschrijving
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: oktober 2021