Elandsgracht 12 
Adres: Elandsgracht 12
Oud adres: GG245, wijk 36, klein nr. 5, kadaster E2067, verponding 807
Postcode: 1016TV
Gebouwtype: Woon/bedrijfspand
Bouwjaar: 1900
Architect: Joseph Herman
Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 213028
Adres: Elandsgracht 12
Adressen: Elandsgracht 12 2,3,H
Inschrijvingsdatum: 16-01-2007
Redengevende omschrijving: Het woon / bedrijfspand is het resultaat van een verbouwing in 1901 van een bestaand pand. Architect J. Herman (1862 - 1937) maakte in opdracht van perceeleigenaar C. H. Blok een plan voor nieuwbouw ter plaatse van het oude perceel Elandsgracht 12. Herman, die in zijn tijd een gerespecteerd architect was in Amsterdam, zou ook in het verlengde van dit perceel een pand hebben ontworpen aan Elandsstraat 19 - 21. Of dit ontwerp ook is uitgevoerd is onduidelijk. Ter plaatse van dit perceel staat nu een recente nieuwbouw. Het gebouw Elandsgracht 12 past goed in deze gevelwand met overwegend gecombineerde woon / bedrijfspanden van drie of vier bouwlagen hoog uit de periode 1890 - 1910. Bovendien is het pand kenmerkend voor vernieuwing van de bebouwing aan de Elandsgracht na de demping van de gracht in 1891. Boven de begane grond telt het pand drie verdiepingen en een kapverdieping onder een plat dak met schuin opgaand dakvlak aan de straatzijde. Het geheel is opgetrokken in baksteen en is voorzien van enkele hardstenen accenten als lateien en lekdorpels. Ook de fraaie eigentijds vormgegeven omlijstingen van de woningtoegangen is uitgevoerd in hardsteen. Centraal in de gevel was oorspronkelijk de bedrijfsingang. Deze is nu gewijzigd in een venster. Toch blijft de oorspronkelijke indeling van de gevel goed zichtbaar. Centraal in de gevel is over twee verdiepingen een gecombineerde erker (een diepe boven een ondiepe) geplaatst. De bovenkant van deze erker doet dienst als balkon en heeft een smeedijzeren balkonhek. In het bovenlicht van de erker op de eerste verdieping is een fraai glas-in-loodraam aanwezig dat gesigneerd is met "A. J. Lindeman N. Amstel". De gevel wordt afgesloten door lijst van siermetselwerk en in het dakvlak hierboven zijn drie originele dakkapellen zichtbaar. De oorspronkelijke gevelindeling van het pand is, met uitzondering van de gewijzigde bedrijfsingang, goed bewaard gebleven. Ook de vensterinvullingen zijn voor het overgrote deel origineel. De deuren van de twee ingangen tot de bovenwoningen zijn in latere tijd in een passende stijl vernieuwd. Deze minimale wijzigingen hebben geen afbreuk gedaan aan de oorspronkelijke uitstraling van het object. Dit gebouw is dan ook van architectuurhistorisch belang vanwege de algehele gaafheid van de gevel en de hoogwaardige esthetische kwaliteiten van het eigentijdse ontwerp door architect J. Herman. Bronnen Gemeentearchief Amsterdam, Beeldbank en Pandenarchief KNOB Bulletin 1998, p 126-138.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: maart 2011