Berichten
Kunstinstallatie in Oude Kerk duurde vijf maanden
Van 21 november 2019 tot 26 april 2020 was het interieur van de Oude Kerk vrijwel geheel aan het zicht onttrokken door de kunstinstallatie Poems for Earthlings van Adrian Villar Rojas in opdracht van de eigenaar van het gebouw, Stichting de Oude Kerk (STOK). Metershoge stapels zandzakken en houten schotten waren rondom het meubilair zoals de herenbanken en het koorhek geplaatst. Matrassen tegen de vensters maakten het interieur zo donker dat ook de hoger gelegen interieuronderdelen nauwelijks nog te zien waren. De tentoonstelling werd verlicht met honderden brandende kaarsen, die in kroonluchters op de vloer waren geplaatst die voor de gelegenheid van de ijzeren hangstangen waren genomen en op houten stellages waren geplaatst. Belangrijke ruimtes als de Sint Sebastiaanskapel en de Kerkmeesterskamer waren niet meer toegankelijk. Het was dus voor erfgoedliefhebbers maandenlang niet mogelijk de Oude Kerk te bezoeken. Het Kerstconcert was afgelast. Het orgel kon niet meer worden gebruikt omdat de akoestiek weg is (bron).
Uit diverse artikelen in de landelijke dagbladen bleek dat er in de erfgoedorganisaties maar ook in de Oudekerkgemeente zelf veel boosheid bestond over deze het hele gebouw opeisende kunstinstallatie (Wie beschermt de fragiele Oude Kerk?, Oude Kerk als monument op sterven na dood). De Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad (VVAB) was uit protest uit het 'Oude Kerk-overleg' gestapt dat juist was opgericht om dergelijke problemen te voorkomen: "Het steekt de VVAB dat dit alles niet vooraf in het Oude Kerk-overleg is besproken. Daarom concludeert de VVAB dat het overleg geen enkele zin heeft. De VVAB stapt eruit" (bron).
Het was niet de eerste keer dat er kritiek is op de STOK, maar er leek nu een grens te zijn overschreden. De critici vonden dat de balans tussen erfgoed en kunst helemaal zoek was en dat de kernwaarden van de Oude Kerk worden aangetast. Ook was men bang dat er onaanvaardbare risico's worden genomen met het monument zelf. Zo was de installatie zodanig zwaar dat men verzakking vreesde. In september 2019 werd het Crabeth-raam en het burgemeestersglas in de Mariakapel al met bestuursdwang van de gemeente Amsterdam uitgenomen, vanwege schade door verzakking. Ook was er met zwaar materiaal over de zerkenvloer gereden, niet voor noodzakelijk onderhoud, maar voor het opbouwen van de installatie.
De Oude Kerk kan op de lijst van bedreigd erfgoed worden gezet. Op 8 januari 2020 werd het onderwerp behandeld in een commissie van de Amsterdamse gemeenteraad, naar aanleiding van vragen van enkele raadsleden. Hopelijk gaat de gemeente ingrijpen. De Oude Kerk is als rijksmonument zo belangrijk voor onze stad dat dit gebouw geen speelbal mag worden van een kunstelite. Het is ons belangrijkste monument.
(7 december 2019)
