Amsterdam Monumentenstad

Meisjesspeelplaats ontworpen door Jacob van Campen. Sierbestrating uit 1975.

In Het Parool van donderdag 4 februari 2021 kreeg directeur Judikje Kiers alle gelegenheid de verbouwingsplannen van het Amsterdam Museum toe te lichten. In het artikel staat wel dat het plan de dag daarvoor werd besproken in de Commissie voor Ruimtelijke Kwaliteit (CRK), maar er bleef onvermeld dat de welstandscommissie zich zeer kritisch heeft uitgesproken. In feite is het plan te ingrijpend en massaal genoemd en zijn de architecten teruggestuurd naar de tekentafel. Het plan moet aangepast worden en komt daarna terug in de welstandscommissie.

Tegen dat licht is het bevreemdend dat Het Parool vooral Judikje Kiers de gelegenheid geeft een propagandaverhaal te vertellen, zonder zelfs maar de nog vooral binnenskamers geuite kritiek weer te geven. Er ligt bijvoorbeeld een negatief advies van de afdeling Ruimte en Duurzaamheid van de gemeente zelf.

Vogelvlucht van het complex met in geel wat er wordt gesloopt. Op deze locaties verrijst eigentijdse nieuwbouw als de plannen worden uitgevoerd.

Wat in de behandeling in de commissie volstrekt duidelijk werd, is nu juist dat de schetsontwerpen van Neutelings Riedijk Architects aantonen dat deze plannen op deze manier helemaal niet mogelijk zijn. Doordat men het bestaande gebouwencomplex doorbreekt en het museum als het ware uit zijn voegen barst, worden monumentale waarden aangetast. Zo betekent de verdwijning van de Gedempte Begijnensloot een onacceptabele aantasting van de stedenbouwkundige structuur die nog uit de middeleeuwen stamt. Bovendien is de beoogde nieuwbouw op de hoek van de Nieuwezijds Voorburgwal, waarvoor de nieuwe stadhuisvleugel van Deventer (!) als inspiratiebron dient, een megalomane aantasting van het beschermd stadsgezicht. Het tast ook de essentie aan van het voormalige kloostercomplex waarvan de buitenschil gesloten is en slechts enkele poortjes toegang geven tot een relatief besloten binnengebied. Misschien nog wel erger is dat men van de hoogmonumentale Meisjesplaats, met architectuur van Jacob van Campen , een modieuze tuin in Engelse landschapsstijl wil maken met een horecaterras. Het Italianiserende karakter van dat plein is zo bijzonder in Amsterdam, dat je er helemaal niets aan zou mogen veranderen.

Om te voorkomen dat het buitengewoon boeiende en interessante complex wordt verknoeid, is het van groot belang dat de toezichthoudende instanties enkele beperkende kaders meegeven. Bijvoorbeeld dat men binnen de enveloppe van het bestaande gebouw blijft. Uiteindelijk gaat het om de vraag of de kwaliteit die komt groter is dan wat verdwijnt. Dat is vooralsnog niet het geval. Sterker nog: de ingreep van 1975, die de Schuttersgalerij - een geniale oplossing - heeft opgeleverd, heeft aanzienlijk meer kwaliteit dan deze onvoldragen plannen. Er komt dan een moment dat moet worden geconstateerd dat de ingreep van 1975 moet worden gerespecteerd.

(5 februari 2021)