Herengracht 60 
Adres: Herengracht 60
Oud adres: SS275, wijk 48, klein nr. 348, kadaster D5792, verponding 4417
Postcode: 1015BP
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Verhoogde lijstgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1734±
Architect: F. Blancard
Opdrachtgever: Anthony Waterman
(12 afbeeldingen)
Verhoogde lijstgevel, 18de-eeuwse voorgevel met lijst met halfronde verhoging voor hijsluik met daarboven een 19de-eeuwse attiek met twee hijsbalken, fraaie deuromlijsting met pilasters en medaillon met borstbeeld Franse koning in Lodewijk XIV-stijl. Interieur: gang met stucwerk met o.a. Neptunus en Aurora, binnenplaats met met beeldhouwwerk, versierd secreet, zaal met marmeren schouwen, betimmeringen en schilderstukken aan plafond en wand in stijl Jacob de Wit.
Anthony Waterman kocht in 1734 twee huizen, nrs. 60 en 62, die hij liet afbreken en vervangen door twee nieuwe huizen. De gevels daarvan zijn in de 19de eeuw versoberd door de rijke opzetstukken te vervangen door de huidige sobere attieken. P.J.E. Luykx heeft aangetoond dat de ornamentale decoratie van deze twee huizen is ontworpen en uitgevoerd door de beeldhouwer Frans Blancard (1704-1744), waarschijnlijk samen met zijn zwager, beeldhouwer Jan Schutte (1706/07-na 1744). De fraaie deuromlijsting met pilasters en medaillon met een borstbeeld van de Franse koning, die ook te zien is op de tekening toegeschreven aan Blancard, is wel bewaard gebleven.
In het grotere huis, nr. 60, ging Waterman zelf wonen. Het heeft nog steeds de prachtige gang die in zijn opdracht werd gemaakt. Fischer ziet in het beeld van Neptunus (drietand niet origineel) de hand van Jan van Logteren. Het is vrijwel een replica van de Neptunus in Amstel 218. De Aurora is van duidelijk mindere kwaliteit en van andere hand, het is onbekend welke, maar Fischer schrijft dit stucwerk toe aan Jan Schutte die in 1734 enige tijd in de leer bij Jan van Logteren zou zijn geweest. Het prachtige interieur van de zaal, waaronder plafondschilderingen van Jacob de Wit, is helaas niet bewaard gebleven.
Gebruikte literatuur:
- P.M. Fischer. Ignatius en Jan van Logteren, Beeldhouwers en stuckunstenaars in het Amsterdam van de 18de eeuw. Alphen aan de Rijn, 2005: p. 363-363
- P.J.E. Luykx. 'Frans Blancard, een beeldhouwer te Amsterdam ten tijde van Marot'. Miscellanea I.Q. van Regteren Altena, Amsterdam: Scheltema & Holkema, 1969: p. 178-182
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1716
Adres: Herengracht 60
Adressen: Herengracht 60 1A,1V,2A,2V,H
Inschrijvingsdatum: 26-05-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel onder rijk gebeeldhouwde verhoogde zandstenen lijst en attiek (1734/1739), met gesneden deuromlijsting uit de bouwtijd en uitwendig in empirestijl gewijzigde deur; gebeeldhouwde stoep met Louis XIV balusters en hekjes. Inwendig in de gang deuren en Neptunusbeeld uit de bouwtijd en stucversiering en trap uit XVIIId.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
[Grachtenboek van Caspar Philips]
Laatste wijziging: juli 2022