Oudezijds Achterburgwal 207-209 
Adres: Oudezijds Achterburgwal 207-209
Oud adres: 207: B253, wijk 9, klein nr. 14, kadaster G2537, verponding 2378
209: B254, wijk 9, klein nr. 13, kadaster G2536, verponding 2379
Gebouwtype: Onderwijs/wetenschap
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Traditionalisme
Bouwjaar: 1964
Architect: Jan Leupen
Opdrachtgever: Gemeente Amsterdam
(7 afbeeldingen)
Blokvormig universiteitsgebouw op de hoek van de OZ Achterburgwal en de Slijkstraat. Traditioneel vormgegeven met een moderne kroonlijst als gevelbeëindiging. Geen ingangspartij: maakt onderdeel uit van het universiteitscomplex de Oudemanhuispoort.
Het onderwijsgebouw op de hoek van de OZ Achterburgwal en de Slijkstraat kwam in 1964 tot stand. Het ontwerp werd gemaakt door Jan Leupen (1901-1985), hoofd van de afdeling Gebouwen van de Dienst Publieke Werken. In 1964 viel de universiteit nog bestuurlijk onder de gemeente Amsterdam, vandaar dat een architect van Publieke Werken het ontwerp had gemaakt. De universiteit werd daarna zelfstandig. Jan Leupen is ondermeer bekend van de Universiteitsbibliotheek op het Singel uit 1960.
Jan Leupen studeerde aan de Technische Hogeschool van Delft en kwam in 1927 als adjunct-architect in dienst van de Afdeling Gebouwen van de Dienst der Publieke Werken in Amsterdam. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij betrokken bij een inventarisatieproject van gebouwen in bezit van de gemeente Amsterdam. Ook maakte hij een adviesnota over de gevelfragmenten in bezit van de gemeente. Daarna werd hij in 1943 de tweede man van het toen opgerichte Bureau Monumentenzorg dat onder leiding stond van architect Gratama. Leupen was dus een monumentenzorger van het eerste uur. Hij was niet alleen lid van het Genootschap Amstelodamum, hij was ook bestuurder van de Vereniging Hendrick de Keyser.
Leupen is vooral bekend van het Amstelstation dat hij samen met H.G.J. Schelling in 1938 ontwierp. In hetzelfde jaar ontwierp hij voor de begraafplaats De Nieuwe Ooster een traditioneel aulagebouw. Na de oorlog ontwierp hij vooral schoolgebouwen. Het belangrijkste voorbeeld is het Spinoza Lyceum dat hij in 1957 samen met F.H. Gerretsen ontwierp. Zijn laatste werk is de UB van de UvA (1966), ontworpen in samenwerking met F.H. Gerretsen, N.G. Mayer en S. van der Woude. Het gebouw contrasteert door zijn moderne uitstraling met de naastgelegen grachtenpanden, maar wie beter kijkt ziet dat het gevel een moderne versie van een historische grachtengevel is.
In het oeuvre van Leupen neemt het gebouw aan de OZ Achterburgwal een belangrijke plaats in. Vergeleken met de UB valt op dat het gebouw aan de OZ Achterburgwal meer historiserend is, al koos Leupen wel voor een eigentijds vormgegeven kroonlijst als gevelbeëindiging. Het gebouw toont zijn visie hoe te bouwen op de grachten. Met zijn vensterindeling, die het ritme volgt van de buurpanden, de bakstenen gevels en de kroonlijst, sluit deze nieuwbouw beter bij de omgeving aan dan Leupens eerdere modernistische gebouwen.
Gebruikte literatuur:
- G. Eijkelboom en Gerrit Vermeer. 'De Oudemanhuispoort: de gebouwen en de toekomst'. Maandblad Amstelodamum 104 (2017) nr. 3: p. 99-118
- Marius van Melle. 'De voorloper van Bureau Monumentenzorg'. Ons Amsterdam 45 (1993): p. 220-223
Laatste wijziging: april 2019