Amsterdam Monumentenstad

Kerkstraat 61.

Adres: Kerkstraat 61
Oud adres: CC634, wijk 56, klein nr. 205, kadaster I1819, verponding 3251
Gebouwtype: Koetshuis
Geveltype: Klokgevel
Bouwstijl: Lodewijk XV
Bouwjaar: 1758
Restauratie: 1976

(28 afbeeldingen)

Kerkstraat 61

Kerkstraat 61 is, zoals blijkt uit de houten onderpui met grote koetshuisdeuren, een koetshuis en hoorde oorspronkelijk bij de grachtenpanden Keizersgracht 524 en Keizersgracht 526, waar het kadastraal mee verbonden was. De Kerkstraat was bij de stadsuitleg van 1663 aangelegd om te dienen als dienststraat ter ontsluiting van de achter de grachtenhuizen te bouwen koetshuizen. Dit koetshuis heeft een vijf ramen brede gevel met een merkwaardig brede klokgevel in Lodewijk XV-stijl. Het is samen met Huidenstraat 19 het enige voorbeeld van een koetshuis met klokgevel. De dikke zandstenen banden met inspringende aanzetstukken dragen een zeer groot driepasvormig fronton met voluten en kuif. Karakteristiek voor deze gevel is het grote open vierpasvenster met zandstenen omlijsting in het midden van de topgevel, aangebracht om de brede top enige rankheid te geven.

De twee koetsierswoningen boven de vroegere stallen hebben elk een eigen zolder met vlieringluik en hijsbalk. De hijsbalken verraden de plaats van de twee achter de voorgevel gelegen zadeldaken. Achter het vierpasvenster bevindt zich een zakgoot tussen deze twee zadeldaken. De ruitverdeling van de ramen is vroeg 19de-eeuws.

De achtergevel van het koetshuis is een nagenoeg blinde achtergevel met twee grote nissen met houten beelden Ceres en Hercules en rechte lijst met kuif als architectonische afsluiting van de tuin van Keizersgracht 524. Vanuit de bijbehorende grachtenhuizen is het koetshuis daardoor niet te zien, wel de schijnarchitectuur die daartegen is geplaatst. De gevel is gerestaureerd aan de hand van een schilderij van Hendrik Keun uit 1772 in het Rijksmuseum. Het schilderij is gebruikt bij de restauratie in 1976 voor de reconstructie van de kroonlijst met kuif, opnieuw gesneden door Hans ’t Mannetje.

In het interieur valt meteen de originele klinkervloer op.

Gebruikte literatuur:

• I.H. van E. 'De restauratie van Kerkstraat 61'. Maandblad Amstelodamum 58 (1971): p. 40-45
• Bewaard in het hart, een selectie van 63 Amsterdamse woon- en pakhuizen uit de periode van 1450 tot 1825 gekozen uit een totaal van 650 percelen die tijdens de eerste tien jaar van het gemeentelijk Bureau Monumentenzorg zijn gerestaureerd (1953-1963). Amsterdam, 1965: p. 122

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2831
Adres: Kerkstraat 61
Adressen: Kerkstraat 61 1,H
Inschrijvingsdatum: 25-06-1970
Redengevende omschrijving: Koetshuizengroep met bovenwoningen, achter gemeenschappelijke gevel onder brede klokvormige top met a-jour vierpas (plm 1750).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]