Keizersgracht 606-608 
Adres: Keizersgracht 606-608
Oud adres: 606: BB27, wijk 57, klein nr. 680, kadaster I1617, verponding 3898
608: BB26, wijk 57, klein nr. 681, kadaster I1618, verponding 3898
Postcode: 1017EP
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Halsgevel
Bouwstijl:
Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1732
Architect: Jan van der Streng (aannemer) en atelier van Jurriaan Westerman (beeldhouwer van de toppen)
(16 afbeeldingen)
Fraaie halsgevel-tweeling, misschien wel de hoogste van Amsterdam, (was oorspronkelijk drieling met 610) in Lodewijk XIV-stijl, rijk versierde top met gebogen lijstafdekking met kuif, cartouche rond hijsbalk en gedeelde klauwstukken, bij Keizersgracht 606-610 hoorden de koetshuizen Kerkstraat 183-187: dwarshuizen uit 1731 of 1732 met grote koetshuisdeuren. 606: Versierde stoep, deur, snijraamhek en lantaarnarm Empire. Interieur: 606: stucwerkgang met schijndeuren en drie kamers (voorkamer, achterkamer en zaal) in Lodewijk XVI-stijl uit circa 1790, wel nog een trapbaluster in Lodewijk XIV-stijl, 608: stucwerkgang en zaal in Lodewijk XIV-stijl, zaal heeft een plafondbeschildering van Piet Mondriaan uit 1899 (gedateerd).
De drie woonhuizen Keizersgracht 610-608-606 werden in 1732 gelijktijdig gebouwd, elk met een koetshuis in de Kerkstraat. Ze kwamen in de plaats van huizen die Daniel Stalpaert omstreek 1670 had gebouwd en waarvan nummer 610 ook door hem bewoond is geweest. In 1731 werden die drie huizen gekocht door Willem Bus en de makelaars Jan de Bruijn en Jan van der Streng en bouwden nieuwe statige huizen waarvan de meest rechtse (nr. 606) werd betrokken door Bus. Van der Streng verkocht zijn pas voltooide huis, nr. 608, in 1733 aan schepen Reynier Bouwens. De drie huizen vormden een drieling met halsgevel, maar Keizersgracht 610 heeft deze top verloren.
Keizersgracht 608-606 vormt misschien wel de grootste halsgevel-tweeling van Amsterdam. De halsgevels in Lodewijk XIV-stijl hebben een rijk versierde gebogen lijstafdekking met kuif, een cartouche rond de hijsbalk en gedeelde klauwstukken. De toppen worden wel aan Ignatius van Logteren toegeschreven, maar kunsthistoricus Pieter Fischer twijfelt daaraan. Dit type klauwstukken is kenmerkend voor het 2de kwartaal van de 18de eeuw en niet origineel genoeg. Bovendien was Ignatius toen al ziek: hij overlijdt in oktober 1732. Fischer schrijft de toppen toe aan het atelier van Jurriaan Westerman. Uit het Grachtenboek van Caspar Philips uit 1768 blijkt dat de drieling versieringen met putti boven de deuren had, vergelijkbaar met die van Singel 390 (1698).
De panden hebben een fraai interieur. Keizersgracht 608 heeft een gang met schijndeuren, stucwerk en trapbalusters uit de bouwperiode en een zaal met een heel bijzondere plafondschildering met kinderfiguurtjes uit 1899 van Piet Mondriaan (1872-1944). De plafondschildering betreft een vroeg werk van deze schilder, die vooral bekend is als een pionier van de abstracte en non-figuratieve kunst (denk aan zijn puur abstracte doeken met rechte lijnen en kleurvlakken). Daarvan is in Keizersgracht 608 nog niets te bespeuren! Onder de putti bevindt zich in het midden het hoofdje van het kindje van de opdrachtgever, de arts Abraham van de Velde.
Keizersgracht 606 heeft een bijzonder laat 18de-eeuws interieur: de gang, voor- en achterkamer en zaal hebben een vormgeving in de Lodewijk XVI-stijl, mogelijk gemaakt door Abraham van der Hart (1747-1820).
De huizen hebben koetshuizen in de Kerkstraat. Bij de drie huizen Keizersgracht 606-610 horen de drie koetshuizen Kerkstraat 183-187.
Gebruikte literatuur:
- Ir. A. Boeken. Amsterdamse stoepen. Amsterdam, 1950: p. 91
- P.M. Fischer. Ignatius en Jan van Logteren. Alphen aan de Rijn, 2005: p. 286-287
- R. Meischke, H.J. Zantkuijl, W. Raue en P.T.E.E. Rosenberg. Huizen in Nederland. Amsterdam. Zwolle, 1995: p. 84
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2670
Adres: Keizersgracht 606-608
Adressen: Keizersgracht 606
Inschrijvingsdatum: 17-06-1970
Redengevende omschrijving: Pand met zware halsgevel (1731/33 door Jan van der Streng). Versierde stoep, deur, snijraamhek en lantaarnarm empire.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2671
Adres: Keizersgracht 606-608
Adressen: Keizersgracht 608
Inschrijvingsdatum: 17-06-1970
Redengevende omschrijving: Pand met zware halsgevel (1731/33 door Jan van der Streng). Versierde stoep uit de bouwtijd; empire deurpartij.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: januari 2022