Amsterdam Monumentenstad

Kalverstraat 10

Adres: Kalverstraat 10
Oud adres: E219, wijk 24, klein nr. 9, kadaster F2772, verponding 2862
Postcode: 1012PC
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Geveltype: Verhoogde lijstgevel
Bouwstijl: Lodewijk XV
Bouwjaar: 1727, 1742
Opdrachtgever: Rudolf Wetstein (1727), Isaac Tirion (1742)

(7 afbeeldingen)

Kalverstraat 10

De uitgever Isaac Tirion (1705-1765) vestigde zich in 1742 in dit pand dat hij liet verbouwen. Aan de uitgever herinnert alleen nog de topgevel met de borstbeelden: Minerva verwijst als godin van de wijsheid naar de boeken die hier te koop waren, terwijl Mercurius als god van handel en reizigers aan alle landkaarten refereert die in de winkel werden verkocht. Het pand is een van de zeldzame getuigenissen van de grote bloei, die de Amsterdamse boekhandel in de 17de en 18de eeuw heeft gekend. Het pand van het type koopmanshuis (zie de pakhuisvensters op de drie bovenste verdiepingen) bestaat uit een voorhuis, tussenlid en achterhuis. In 1769 werd de uitgever Gerrit de Groot eigenaar van het pand aan de Kalverstraat en de erachter gelegen woningen aan de Jonge Roelensteeg. Na zijn dood in 1771 werden de twee kinderen, Jan en Grietje de Groot, bij testament van de weduwe van Gerrit de Groot, mede-eigenaar. In 1780 scheidden zij de onroerende goederen van hun moeder en werd Jan de Groot (1733-1801) eigenaar van het huis aan de Kalverstraat en de twee panden in de Jonge Roelensteeg. Van het jaar vóór deze verdeling dateert het schilderij van Isaak Ouwater (1748-1793). Er was toen een loterijhuis in het pand gevestigd. De prachtig gesneden deurkalf met portret van Hugo de Groot is bewaard gebleven.

Van het interieur herinnert niets aan het 18de-eeuwse winkelpand. Tussen 1833 en 1883 hadden Joh. Muller en Christiaan Muller hier een veilinghuis en boekwinkel. In 1884 werd het pand verbouwd (er kwam een nieuwe winkelpui) en in 1917 volgde een zodanig ingrijpende verbouwing die van eerdere bouwperioden niets meer rest.

Gebruikte literatuur:

• Pieter Vlaardingerbroek. 'Kalverstraat 10: boeken, kunst en koffie'. Binnenstad 266 (sept./okt. 2014)
• https://www.dbnl.org/tekst/_boe022199401_01/_boe022199401_01_0033.php

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2138
Adres: Kalverstraat 10
Adressen: Kalverstraat 10
Inschrijvingsdatum: 05-06-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel onder gezwenkte lijstvormige zandstenen top met borstbeelden op de hoeken (XVIIIb).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]