Amsterdam Monumentenstad

17de-eeuwse trapgevel

Adres: Herengracht 84
Oud adres: RR246, wijk 46, klein nr. 361, kadaster D5650, verponding 3713
Postcode: 1015BS
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl: Hollandse Renaissance
Bouwjaar: 1615

(8 afbeeldingen)

17de-eeuwse trapgevel

Herengracht 84-86 werden in 1615 gebouwd als eenvoudige trapgevel-tweeling in de Hollandse renaissancestijl. Het betreft oorspronkelijke bebouwing: de eerste huizen op deze plaats in het gebied van de grote 17de-eeuwse stadsuitleg van 1613. Herengracht 86 (het linkerhuis) werd echter in de 18de eeuw verbouwd en kreeg een grotendeels nieuwe gevel, een klokgevel. Aan het doorlopen van een enkele speklaag en de fries met leeuwenmaskers is goed te zien dat de tweelingpanden oorspronkelijk dezelfde gevels hadden. Dit wordt bevestigd door het Grachtenboek van Caspar Philips: de gevel van het linkerhuis moet dus na ±1770 zijn gewijzigd. Het 17de-eeuwse huis is achter de gevel echter nog aanwezig.

Bij Herengracht 84 is de oorspronkelijke gevel het beste bewaard gebleven. De trapgevel heeft een toppilaster, maar het bovenste trapje is verdwenen (zie Grachtenboek van Caspar Philips). In de fries bevinden zich twee leeuwenmaskers. De gevel is een goed voorbeeld van een eenvoudige trapgevel in de Hollandse renaissancestijl, vóórdat deze onder invloed van Hendrick de Keyser een meer eigen Amsterdams karakter krijgt. Het belangrijkste kenmerk van de Hollandse renaissance zijn de vele kleine witte blokjes, in de trappen en in de ontlastingsbogen boven de vensters.

Bij de laatste restauratie van Herengracht 84 heeft funderingsherstel plaatsgevonden. Dat was hard nodig want het huis staat behoorlijk scheef.

Gebruikte literatuur:

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1726
Adres: Herengracht 84
Adressen: Herengracht 84
Inschrijvingsdatum: 26-05-1970
Redengevende omschrijving: Pand met trapgevel, versierd met kleine blokjes (XVIIa).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]