Amsterdam Monumentenstad

Egelantiersgracht 66-70

Adres: Egelantiersgracht 66-70
Oud adres: 66: NN35, wijk 45, klein nr. 36, kadaster D4748, verponding 3497
68: NN36, wijk 45, klein nr. 37, kadaster D4749, verponding 3498
70: NN37, wijk 45, klein nr. 38, kadaster D4773, verponding 3499
Postcode: 1015RM
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Halsgevel
Bouwstijl: Lodewijk XIV
Bouwjaar: 1735, 1964
Architect: Samuel Maurits van Diepen (timmerman)
Eigendom: Diogenes 1962
Restauratie: 1963/64 (66 herbouwd)

(12 afbeeldingen)

Egelantiersgracht 70

De drie huizen op de Egelantiersgracht op de hoek van de Tweede Egelantiersdwarsstraat, dateren uit 1735 (zie jaartal in het fronton). De erven waren, schrijft Isabelle van Eeghen, al begin 17de eeuw bebouwd, maar in 1734 kocht de timmerman Samuel Maurits van Diepen, die niet ver hier vandaan op de Prinsengracht woonde, voor f 4975,- het hoekhuis met achterhuis in de straat, die toen nog Korte Tuinstraat heette, en voor f 3000,- het huis ernaast aan de gracht. Daarvan betaalde hij echter maar f 200,- contant; f 2800,- bleef op rente staan. Op 23 maart en 6 juli 1734 werden de panden officieel overgedragen, echter niet alleen aan hem, maar ook aan zijn zwager Christiaan Regenaar, een winkelier, en aan zijn moeder, Elisabeth Jacobs, weduwe van Jacob Maurits van Diepen. Reeds op 17 mei 1736 droegen zij de huizen op nummer 66 en 68 over aan Cornelis van Leven, die daarvoor f 8600,- betaalde en bovendien de nog niet afgeloste rentebrief van f 2800,- ten zijnen laste nam. Het hoekhuis met apart bewoond achtergedeelte (geen achterhuis in de gebruikelijke zin) bleef tot 1764 in de familie van Diepen. Op 4 april van dat jaar werd het voor f 4500,- overgedragen aan Frans Loseken. Net als in 1734 wordt vermeld, dat het door een distillateur werd bewoond. De straat heette in 1764 nog steeds Korte Tuinstraat, terwijl de brug Hilletjesbrug werd genoemd.

De in 1735/36 gebouwde halsgevel-drieling met gedeelde klauwstukken en gebogen lijstvormig fronton en hoge houten onderpuien dreigde in de jaren zestig van de 20ste eeuw uit het stadsbeeld te verdwijnen. Nummer 66 was gesloopt in de hongerwinter, terwijl nummer 70 wegens instortingsgevaar in stutten stond. Bij de restauratie van de drie panden in 1963/64 door de Stichting Diogenes werd het ontbrekende pand herbouwd (door architect Pieter Pals) en werd over de breedte van de drie panden zonder achterhuizen vier woningen voor toonkunstenaars gerealiseerd, door de panden horizontaal te splitsen waardoor een praktische woningindeling kan worden verkregen. Het nieuw opgetrokken pand op nummer 66 kreeg een bijpassende halsgeveltop met gedeelde klauwstukken, de eerste herplaatsing door de St. Diogenes.

Gebruikte literatuur:

• Geurt Brinkgreve. 'De Stichting Diogenes. Monumentenzorg en huisvesting voor kunstenaars'. Ons Amsterdam 14 (1962): p. 294-298
• I.H. v. E. 'De restauratie van Egelantiersgracht 66-70'. Maandblad Amstelodamum 56 (1969): p. 42
• Theo Rouwhorst. Bewaard voor Amsterdam. Historische geveltoppen herplaatst 1945-2015. Amsterdam, 2016: p. 65, 73
• H.J. Zantkuijl, Geurt Brinkgreve e.a. Tien jaar Diogenes. Amsterdam: Stichting Diogenes (1970): p. 28-29

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 999
Adres: Egelantiersgracht 66-70
Adressen: Egelantiersgracht 66 A B C
Inschrijvingsdatum: 22-04-1970
Redengevende omschrijving: Uitwendig in de oorspronkelijke vorm plm 1965 herbouwd huis (deel uitmakend van een architectonische groep, de nrs 66 t/m 70) met halsgevel, voorzien van gedeelde vleugelstukken en een palmet in de afdekking (1735).
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1000
Adres: Egelantiersgracht 66-70
Adressen: Egelantiersgracht 68
Inschrijvingsdatum: 22-04-1970
Redengevende omschrijving: Pand met halsgevel met gedeelde vleugelstukken en 1735 in de afdekking.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1001
Adres: Egelantiersgracht 66-70
Adressen: Egelantiersgracht 70
Inschrijvingsdatum: 22-04-1970
Redengevende omschrijving: Hoekhuis met halsgevel met gedeelde vleugelstukken en palmet in de afdekking (XVIIIb of 1735 als nr 68 ?). Houten pui. Getoogde trapvensters in de zijgevel.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]