Amsterdam Monumentenstad

Hofje Venetiae, Elandsstraat 102-150

Naam: Hofje Venetiae
Adres: Elandsstraat 102-150
Oud adres: 102: FF382, wijk 37, klein nr. 44, kadaster E1783, verponding 960
104: FF381, wijk 37, klein nr. 45, kadaster E1784, verponding 961
124: FF371, wijk 37, klein nr. 8, kadaster E1786, verponding 925
140: FF363, wijk 37, klein nr. 47, kadaster E1786, verponding 962
142: FF362, wijk 37, klein nr. 48, kadaster E1786, verponding 963
144: FF361, wijk 37, klein nr. 50, kadaster E1789, verponding 965
146: FF360, wijk 37, klein nr. 51, kadaster E1789, verponding 965
Postcode: 1016SH
Gebouwtype: Liefdadigheid/gezondsheidszorg
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 1800±, 2de helft 19de eeuw, 1904

(11 afbeeldingen)

Hofje Venetiae, Elandsstraat 102-150

Het 19de-eeuwse poortgebouw aan de Elandsstraat heeft een middengedeelte met een ingang en gevelsteen. Het Prot. Venetiaehofje is gesticht in 1650 door een Amsterdamse koopman, Jacob Stoffels. Toen de stichter in 1671 overleed, legateerde hij een belangrijke som aan het hofje. Het is een voorbeeld van een hofje niet genoemd naar de stichter: Stoffels was rijk geworden door handel op Venetië en noemde zijn hofje naar de lagunestad. Bij de stichting had het hofje 13 woningen voor “arme weduwen en bejaarde vrijsters” van protestantse gezindte. De regent Gerardt van Maarloop breidde het hofje in 1709 met 17 woningen uit. Sindsdien werd het hofje ook wel het Maarloopshofje genoemd. Het hofje nam na 1685 diverse Franse Hugenoten op.

In 1904 werd het hofje vergroot met een uit twee verdiepingen bestaand achtergebouw zodat het sindsdien uit vier vleugels bestaat: twee 17de eeuwse rijen hofjeswoningen (de west- en zuidvleugel), een vleugel uit 1709 (de oostvleugel) en de achtervleugel uit 1904 aan de Lauriergrachtzijde (waar overigens nog een achteruitgang is, bij Lauriergracht 67, de vroegere Hoedenmakersgang). De achtervleugel heeft een regentenkamer uit 1904. (Elandsstraat 108-116 is eveneens van deze bouwperiode.) Het hofje bezit een prachtige 17de eeuwse archiefkist. De oude west- en zuidvleugel zijn dus het oudst en ook het fraaist. De laagbouw bestaat uit slechts een begane grond en een zolderkap. De lage deuren in twee delen zijn nog origineel.

In het midden van de binnentuin staat een straatlantaarn. Op de 18de eeuwse vleugel hangt de spreuk “Liefde is het fundament”. Boven de uitgang van het achtergebouw staat de spreuk “Gedenkt uwen uitgang: Memento Mori”. Op het hofje hing vroeger een aardig oud bordje: “Uitkloppen van kleeden en matten verboden. De regenten”.

Het hofje is in 1957 gerestaureerd.

Gebruikte literatuur:

• Graswinckel 1943
• Alings 1965
• Cardozo e.a. 1977
• Weerheijm e.a. 1979

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 12772
Functie: Hofje (rechtervleugel)
Jaartal: 1904
Bouwstijl: Traditioneel bouwen neorenaissance invloed in de detaillering

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1037
Adres: Elandsstraat 102-150
Adressen: Elandsstraat 102 ;Elandsstraat 104 ;Elandsstraat 106 ;Elandsstraat 108 ;Elandsstraat 110 ;Elandsstraat 112 A B;Elandsstraat 114 A B;Elandsstraat 116 A B;Elandsstraat 118 A B C D;Elandsstraat 120 A B C;Elandsstraat 122 A B C;Elandsstraat 124 ;Elandsstraat 126 ;Elandsstraat 128 ;Elandsstraat 130 ;Elandsstraat 132 ;Elandsstraat 134 ;Elandsstraat 136 ;Elandsstraat 138 ;Elandsstraat 140 ;Elandsstraat 142 ;Elandsstraat 144 ;Elandsstraat 146 1,2;Elandsstraat 148 ;Elandsstraat 150
Inschrijvingsdatum: 28-04-1970
Redengevende omschrijving: Hofje Venetiae, bestaande uit een 19e eeuwse vleugel aan de straat en om de de binnenplaats twee rijtjes huisjes (XVII ?, vernieuwd XVIII ?), een vleugel van 1904 en een met verdieping, middenrisaliet, lisenen en deuromlijstingen (laat XVIII/plm 1800).

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]