Funenkade 5 
Molen De Gooyer
Naam: Molen De Gooyer
Adres: Funenkade 5
Postcode: 1018AL
Gebouwtype: Woon/bedrijfspand
Bouwjaar: ±1725Â, 1814
(4 afbeeldingen)
Achtkante korenmolen op een stenen voet die oorspronkelijk op bolwerk Oosterbeer stond. De stellingmolen is afgedekt met riet en heeft een Oud-Hollandse wiekvorm. Enige overgebleven voorbeeld van een stellingmolen van de 17de-eeuwse stadswal.
Stellingmolen De Gooyer, zoals die nu aan de Funenkade staat, is gebouwd in 1814 en de zoveelste versie van een molen waarvan de geschiedenis veel verder teruggaat. De eerste vermelding van deze molen gaat terug tot de 16de eeuw toen de molen, die buiten de stadsmuren stond, in de Tachtigjarige Oorlog werd verwoest. Enkele decennia daarna werd de molen herbouwd en in 1620 werd hij verkocht aan de gebroeders Claes en Jan Willemsz uit Gooiland. De naam De Gooyer stamt uit deze tijd.
Rond 1640 werd de molen, waarschijnlijk vanwege de windbelemmering als gevolg van de stadsuitleg van 1613, verplaatst naar de oostzijde van de Amstel. In 1662 werd de molen nogmaals verplaatst, nu naar het bolwerk Oosterbeer. In 1814 kwam de Gooyer uiteindelijk op de huidige lokatie terecht. Deze laatste overplaatsing was wederom noodzakelijk vanwege de vermindering van de windvangst op zijn oude plek, als gevolg van de bouw van de Oranje-Nassaukazerne. De molen staat nu fraai in de zichtas van de Nieuwe Vaart.
Gebruikte literatuur:
ARCAM-website
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 1107
Adres: Funenkade 5
Adressen: Funenkade 5
Inschrijvingsdatum: 28-04-1970
Redengevende omschrijving: Zeer hoge, in 1814 naar de tegenwoordige plaats overgebrachte voormalige bastionmolen De Gooyer. Hoge vierkante bakstenen voet (in vorm XVIIIc ?, met oorspronkelijke gevelsteen) waarop met rietgedekte achtkante stellingmolen, het gedeelte onder de stelling recht opgaande.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: oktober 2016