Spuistraat 294 
D'Vijff Vlieghen
Huisnaam: D'Vijff Vlieghen
Adres: Spuistraat 294
Oud adres: (Nieuwezijds Achterburgwal) F245, wijk 26, klein nr. 399, kadaster F1520, verponding 3687
Postcode: 1012VX
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl:
Amsterdamse Renaissance
Bouwjaar: 1627, 1940
Opdrachtgever: Jan Jansz Vlijghen
(8 afbeeldingen)
Trapgevel in een sobere Amsterdamse renaissancestijl. Puilijst 19de-eeuws. In 1940 gerestaureerd met hergebruik van natuurstenen onderdelen van een trapgevel van elders (bemiddeling door Van Houten) en veel interieurelementen ingebracht.
Jan Jansz Vlijghen opende in 1627 een kleine taveerne aan het water van de NZ Achterburgwal (sinds 1866 gedempt en sindsdien de Spuistraat genoemd). In de 18de eeuw werd de gevel gemoderniseerd en in de 19de eeuw volgde een nieuwe wijziging (om een indruk te krijgen van het resultaat, zie Spuistraat 296). Daarna zette het verval in. In 1938 redde Nicolaas Kroese het pand van de sloop. Het werd gerestaureerd en in de 17de-eeuwse toestand teruggebracht met hergebruik van gevelfragmenten van elders.
Die waren in deze tijd, waarin veel werd gesloopt, rijkelijk voorhanden. Zo lukte het, ondanks bemoeienis van de Commissie voor het Stadsschoon, niet om twee fraaie panden in de Goudsbloemstraat van de slopershamer te redden. Er werd bereikt dat de fragmenten werden opgeslagen. Top 31A, afkomstig van Goudsbloemstraat 72 (gesloopt in 1933) was een 17de-eeuwse trapgevel waarvan de afdekplaten van de trappen bewaard zijn. Van Houten meldt dat deze fragmenten “niet zijn herplaatst”, maar in 1940 gebeurt dit alsnog, op de voormalige taveerne van Jan Jansz Vlijghen. Het is één van de laatste Van Houtenpanden. Er is echter een zeer restauratieve benadering toegepast, waardoor het pand er helemaal niet als een Van Houtenpand uit de jaren dertig uitziet.
Aanvankelijk had Kroese een kunst- en antiekzaak onder de naam De Trapgevel. Al spoedig was het een wijnproeferij, vervolgens een restaurant, onder de naam D'Vijff Vlieghen. In 1949 koopt Kroese de vier naastgelegen panden en laat ze intern met elkaar verbinden. In de loop van jaren brengt Kroese diverse historische interieurs in het pand in. De negen eetkamers kregen allemaal een eigen oud-Hollands thema. Zo is er een stijlkamer met goudleer-behang uit de 18de eeuw.
Gebruikte literatuur:
- Walther Schoonenberg. 'De Van Houtenmonumenten. Een reconstructie van de werkwijze van bouwinspecteur Eelke van Houten (1872-1970).' Bulletin KNOB 2012-4: p. 221-231
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5653
Adres: Spuistraat 294
Adressen: Spuistraat 294-302
Inschrijvingsdatum: 06-10-1970
Redengevende omschrijving: Hoekhuis met trapgevel (XVIIA(1627?)); pui en deuren XVIII, gesneden puilijst XIXa.
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: mei 2020