Amsterdam Monumentenstad

Vrouwenverband, gevel aan Grimburgwal

Naam: Vrouwenverband
Adres: Turfdraagsterpad 15-17
Postcode: 1012XT
Gebouwtype: Liefdadigheid/gezondsheidszorg
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1874-1877
Architect: A.N. Godefroy en B. de Greef

(7 afbeeldingen)

Vrouwenverband, gevel aan Grimburgwal

Onderdeel van het Binnengasthuiscomplex. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

• Coert Peter Krabbe. 'Monumentaal en schilderachtig. De gebouwen van het Binnengasthuis'. Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 134-175
• D. de Moulin, I.H. van Eeghen, R. Meischke. Vier eeuwen Amsterdams Binnengasthuis. Drie bijdragen over de Geschiedenis van een gasthuis. Wormer, 1981
• De geschiedenis van het Binnengasthuisterrein en de Oude Turfmarkt. Amsterdam: Drukkerij UvA, 1976
• Naar een plan voor het Binnengasthuisterrein, deel I en 2, Werkgroep Binnengasthuisareaal. Amsterdam, 1980/1981
• J. Schipper. 'De universiteit hersteld de stad'. Ons Amsterdam 28 (1976): p. 162-168
• J. Wagenaar. 'Nonnen, zieken, studenten- en nu ook andere Burgers'. Ons Amsterdam 40 (1988): p. 352-356
• H. van der Zanden. Het Binnengasthuisterrein (waardenstelling). Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1999. Zie: http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/archief/bgterrein/waardestelling-bma-1999.pdf

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13122
Functie: Gasthuis (gedeeltelijk)
Jaartal: 1873-1877
Bouwstijl: Sober eclecticisme

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518303
Adres: Turfdraagsterpad 15-17
Adressen: Turfdraagsterpad 15 ;Turfdraagsterpad 17
Inschrijvingsdatum: 28-06-2004
Redengevende omschrijving: Inleiding. Tussen Grimburgwal, Binnengasthuisstraat en Turfdraagsterpad in 1874-77 naar eclectisch ontwerp van A.N. Godefroy en B. de Greef opgetrokken gebouw, in oorsprong bestemd als VROUWENVERBAND, in opdracht van de regenten van het Binnen- en Buitengasthuis. Het pand maakt deel uit van het complex Binnengasthuis. N.B. Het oorspronkelijke van 1870 daterende ontwerp van A.N. Godefroy werd in 1873 met uitzondering van de voorgevel gewijzigd door B. de Greef. Omschrijving. Voormalige uit donkerkleurige baksteen en volgens het corridorsysteem opgetrokken vrouwenkliniek op rechthoekig grondplan bestaande uit drie bouwlagen en een mezzanino onder een samenstel van schilddaken. Deels gebouwd op een natuurstenen plint. Het sober gedetailleerde gebouw is aan de voorzijde (Grimburgwal) voorzien van door topgevels bekroonde midden- en zijrisalieten. De achterzijde is voorzien van lage uitbouwen. Voorgevel Grimburgwal (N). De gevel wordt horizontaal geleed door geprofileerde cordonlijsten van natuursteen. Het middenrisaliet is drie vensterassen breed. De boven de kroonlijst uitkragende middelste vensteras is geplaatst tussen halfpilasters die beganegronds in blokverband zijn uitgevoerd. Beganegronds een zwaar aangezette rondboogvormige vensteropening. Op de eerste verdieping eveneens een rondboogvormige vensteropening, versierd met een spitsboogvormige gotiserende bekroning. De bovenste twee verdiepingen hebben aan weerszijden een naar onder toe zich verjongende, overhoeks geplaatste colonnet. De vensters zijn geplaatst in een rondboogvormig spaarveld. De twee buitenste vensterassen van het middenrisaliet hebben getoogde vensteropeningen en hebben op de bovenste verdieping op de hoek een naar onder toe zich verjongende, overhoeks geplaatste colonnet. De mezzanino is voorzien van drielichten. De twee naar achter geplaatste en drie vensterassen brede zijvleugels hebben beganegronds in de middelste vensteras een rondboogvormige entree-opening versierd met een gotiserende spitsboogvormige bekroning. De vensters in de zijvleugels zijn getoogd en in de middelste vensteras geaccentueerd door lisenen (eerste verdieping) en een natuurstenen omlijsting (tweede verdieping). Geprofileerde kroonlijst. De beide hoekrisalieten hebben gekoppelde en getoogde vensters op de verdiepingen. In de topgevel zijn drie smalle rondboogvormige vensters geplaatst. Twee traveeën brede linkerzijgevel (O) aan Binnengasthuisstraat voorzien van per drie gekoppelde blinde vensters met diepliggende bovenlichten. Gelijkstraats en ter hoogte van de eerste verdieping zijn de vensters geplaatst in flauw risalerende muurdammen, aan de bovenzijde voorzien van een gemetseld fries. Twee traveeën brede rechterzijgevel heeft per drie gekoppelde blindvensters met diepliggende bovenlichten. Achtergevel met gekorniste kroonlijst heeft in het midden driezijdige erker-uitbouw waarin entree. Gelijkstraats zijn de zijvleugels voorzien van een over de gehele breedte aangebrachte lage uitbouw met rechthoekige vensteropeningen en een brede daklijst. Overige vensters zijn getoogd. Kademuur met ijzeren hekwerk. Interieur. Nog oorspronkelijk het trappenhuis met de brede trappen bedoeld om de patiënten horizontaal over te vervoeren. Waardering. Voormalig vrouwenkliniek van algemeen belang vanwege architectuurhistorisch waarde als goed en voor wat het exterieur betreft gaaf bewaard gebleven voorbeeld van utilitaire architectuur in de jaren zestig van de 19de eeuw. Bovendien samen met de vm. Kraamkliniek van stedebouwkundig belang als zuidelijke afsluitende wand van de Grimburgwal. Eveneens van belang als onderdeel van het Binnengasthuiscomplex.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]