Amsterdam Monumentenstad

Kloveniersburgwal 80

Naam: Stads- en Gasthuisapotheek
Adres: Kloveniersburgwal 80
Oud adres: B102, wijk 9, klein nr. 107, kadaster G2645, verponding 2228
Postcode: 1012CZ
Gebouwtype: Liefdadigheid/gezondsheidszorg
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1889
Architect: H. Leguyt

(7 afbeeldingen)

Kloveniersburgwal 80

Gevel in neorenaissance-stijl met speklagen, cordonlijsten en ontlastingsbogen, afgesloten door een stenen lijst met consoles met daarop een balustrade met een grote topgevelachtige dakkapel. Consoles met leeuwenkoppen. Het ingangspoortje met rond bovenlicht wordt bekroond door een lijst met twee consoles met stenen gapers, het huisteken van een apotheek. Onderdeel van het Binnengasthuiscomplex. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Gebruikte literatuur:

• Coert Peter Krabbe. 'Monumentaal en schilderachtig. De gebouwen van het Binnengasthuis'. Amsterdam maakt geschiedenis. Amsterdam, 2004: p. 134-175
• D. de Moulin, I.H. van Eeghen, R. Meischke. Vier eeuwen Amsterdams Binnengasthuis. Drie bijdragen over de Geschiedenis van een gasthuis. Wormer, 1981
• De geschiedenis van het Binnengasthuisterrein en de Oude Turfmarkt. Amsterdam: Drukkerij UvA, 1976
• Naar een plan voor het Binnengasthuisterrein, deel I en 2, Werkgroep Binnengasthuisareaal. Amsterdam, 1980/1981
• J. Schipper. 'De universiteit hersteld de stad'. Ons Amsterdam 28 (1976): p. 162-168
• J. Wagenaar. 'Nonnen, zieken, studenten- en nu ook andere Burgers'. Ons Amsterdam 40 (1988): p. 352-356
• H. van der Zanden. Het Binnengasthuisterrein (waardenstelling). Amsterdam: Bureau Monumentenzorg, 1999. Zie: http://www.amsterdamsebinnenstad.nl/archief/bgterrein/waardestelling-bma-1999.pdf

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 13144
Functie: Stads- en gasthuisapotheek
Architect: Leguyt, H. ?
Jaartal: 1886-1887
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518307
Adres: Kloveniersburgwal 80
Adressen: Kloveniersburgwal 80
Inschrijvingsdatum: 28-06-2004
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1887-88 naar ontwerp van H. Leguyt in Neo-Hollandse Renaissance aan de noordoostzijde van het Binnengasthuisterrein opgetrokken gebouw, in oorsprong bestemd als STADS- EN GASTHUISAPOTHEEK. De opdracht werd verleend door het bestuur van het Binnengasthuis. Het pand maakt deel uit van het complex Binnengasthuis. N.B. In het souterrain was een laboratorium. De apotheek bevond zich aan de achterzijde van het pand. Aan de voorzijde was een groot magazijn voor de geneesmiddelen. Op de eerste verdieping was de woning van de apotheker. Omschrijving. Op een nagenoeg rechthoekig grondplan tot stand gekomen gebouw op hardstenen plint bestaande uit souterrain, bel-etage en twee verdiepingen onder een schilddak bedekt met pannen. Het gebouw is vijf vensterassen breed. Entree in middelste travee voorzien van aedicula van hardsteen over souterrain en bel-etage. Ronde entree-opening met verdiept aangebrachte dubbele voordeur van hout. Deur aan de onderzijde voorzien van panelen, in het midden van glazen ruiten achter houten stijlen en aan de bovenzijde afgesloten door bovenlichten. In het fries gebeiteld GASTHUIS-APOTHEEK. Boven het fries een oeil-de-boeuf met verdiept geplaatst zesruitsraam. Rechthoekig gekoppelde vensteropeningen met verdiept aangebrachte ramen achter sierijzeren traliewerk in souterrain. De muurvlakken tussen de vensters zijn voorzien van uitkragende hardstenen banden. Overgang naar bel-etage middels gemetselde fries tussen twee afwaterende cordonbanden van hardsteen. Bel-etage met rechthoekige vensteropenigen achter ijzeren traliewerk tot borsthoogte. Muurvlakken voorzien van hardstenen bandwerk. Boven de vensters een fries met op de hoeken consoles in de vorm van leeuwekoppen; in de middelste vensteras in de vorm van een mannen- en een vrouwenkop. De overgang naar eerste verdieping door uitkragend fries tussen cordonlijsten, gekornist om de middentravee. Eerste verdieping met risalerende middentravee. Verdiept geplaatste rechthoekige vensters. Overgang naar tweede verdieping door middel van fries tussen gekorniste cordonbanden. Tweede verdieping met pilasters tussen de vensters, rustend op sierconsoles. Middelste travee risalerend. Boven middelste venster natuurstenen gevelsteen waarin ANNO 1888. Onder de gekorniste en overstekende kroonlijst op hardstenen consoles een fries van geglazuurde tegels. Boven de middelste travee een dakkapel voorzien van een topgevel. Aan weerszijden hiervan een gepleisterde borstwering. Gehele gevel is voorzien van bandwerk en aanzet-, hoek- en sluitstenen rond de vensters. Achtergevel bestaande uit vier traveeën. Rechtertravee enigszins teruggeplaatst en voorzien van een fenêtres-à-terre op bel-etage en eerste verdieping. Vensters in het souterrain voorzien van traliewerk. Getoogde vensteropeningen rondom voorzien van geglazuurd tegelwerk. Zesruits ramen met drieruits bovenlichten op bel-etage. Gekorniste kroonlijst met daaronder eveneens gekorniste cordonlijst van hardsteen. Dakkapel. Gevel voorzien van bandwerk van hardsteen. Waardering. Voormalig apotheekgebouw van algemeen belang vanwege de cultuurhistorisch en architectuurhistorisch waarde alsmede van typologische waarde. Eveneens van belang als onderdeel van het voormalige Binnengasthuiscomplex.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]