Amsterdam Monumentenstad

Hotel Schiller, Rembrandtplein 26-32, rechts daarvan Café Schiller, op nr. 24A

Naam: Hotel Schiller
Adres: Rembrandtplein 28-36
Gebouwtype: Vereniging/horeca
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen (invloed)
Bouwjaar: 1912-1915
Architect: M.J.E. Lippits en N.H.W. Scholten

(9 afbeeldingen)

Hotel Schiller, Rembrandtplein 26-32, rechts daarvan Café Schiller, op nr. 24A

George Schiller dreef in 1886 aan het Damrak het om de kwaliteit van het bier en het Hamburgs buffet beroemde restaurant De Kuil. In 1892 kocht hij het verlopen café du Parc aan de zuidzijde van het Rembrandtplein, toen al een befaamd uitgaanscentrum met de cafés van Hotel Mast (Mille Colonnes) en Hotel Rembrandt. Het bedrijf werd inmiddels voortgezet door George's kinderen Frits, Hein en Elsa. Hierin gestimuleerd door de Koninklijke Nederlandsche Bierbrouwerij De Amstel besloten zij op de plaats van Du Parc en de inmiddels aangekochte vijf belendende percelen een nieuw hotel-café-restaurant te laten bouwen: het huidige Schiller.

De architecten M.J.E. Lippits en N.H.W. Scholte ontwierpen het gebouw met een nagenoeg symmetrische voorgevel, nog eens benadrukt door twee overigens niet identieke torentjes op de uiteinden van het dak. Hiervan is tegenwoordig alleen de zeskantige basis van het linkertorentje overgebleven. De detaillering van Hotel Schiller vertoont een mengvorm van Jugendstil en traditionalisme, "luxe stijlen bij uitstek". Behalve gekenmerkt door een gecombineerd gebruik van natuur- en baksteen, bevat de voorgevel bouwbeeldhouwwerk en sierlijke smeedijzeren elementen zoals vlaggenstokhouders. Op de eerste verdieping springt de gevel met een breed balkon sterk terug.

De café-restaurant zaal met zijn bijzondere ruimtewerking bevindt zich op de begane grond. De constructiewijze met negen betonnen kolommen en balken werd aan het zicht onttrokken door profielen en consoles. In de bovenlichten van de vier hoge ramen aan de zijde van het plein zijn in glas-in-lood voorstellingen in medaillons aangebracht van het Amsterdamse stadswapen, de Nederlandse leeuw, een hopplant en een wijnstok.

In 1950 werd het hotel naar ontwerp van architect J.J.B. Franswa gemoderniseerd; de restaurantzaal werd verdeeld in een kleiner restaurant en een hotellobby. Veel interieur-onderdelen zijn in aangepaste vorm (zoals de koperen lamparmaturen) bewaard gebleven. Een deel van de monumentale trap met siersmeedijzeren leuning en houten leggers bevindt zich in de vestibule.

In 1970 kwam er een einde aan Hotel Schiller als familiebedrijf. Thans is het hotel, evenals het Doelenhotel, onderdeel van een internationale keten.

MIP-nummer: 13363
Functie: Hotel
Architect: Lippits, M.J.E. & N.H.W.Scholten
Jaartal: 1914-1915 (d'Ailly 322: 1913-1914)
Bouwstijl: Invloed rationalisme en neorenaissance

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518369
Adres: Rembrandtplein 28-36
Adressen: Rembrandtplein 26
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. In twee fasen (1912-1913, 1914-1915) tot stand gekomen HOTEL-RESTAURANT, genaamd 'Schiller'. Opdrachtgever tot de bouw was de heer Fritz Schiller, directeur van de N.V. tot Exploitatie van het restaurant 'Schiller'. De architecten waren M.J.E. Lippits en N.H.W. Scholten. Gebouwd in een stijl verwant aan de zogenaamde heroriëntatie op traditionele bouwwijzen. Bij de bouw was verder de Amsterdamsche Fabriek van Cementijzer- werken (Systeem Monier) verbonden. Op de oorspronkelijke plattegrond is te zien dat de begane grond grotendeels werd ingenomen door de grote zaal. Op de eerste verdieping bevonden zich de overige zalen en kantoren. Op de tweede, derde en vierde verdieping bevonden zich de gangen met de hotelkamers. Boven de ramen van de begane grond was te lezen: Schiller Hotel Café Restaurant Schiller. In 1921-1922 vond een verbouwing plaats. Recent (XXD) zijn dak kapellen en een liftopbouw toegevoegd. Omschrijving. Op een samengesteld rechthoekig grondplan ontworpen hotel-restaurant. Het geheel wordt gedekt door een combinatie van schuinopgaande dakschilden en platte daken en bevat zes bouwlagen: begane grond en vijf verdiepingen onder een kap. De symmetrische en sterk horizontaal en verticaal gelede voorgevel is opgebouwd uit een combinatie van baksteen en natuursteen. Op het dak aan de linkerzijde een vrij hoge opbouw. Deze opbouw heeft een vierkant grondplan en toont afgeschuinde hoeken. Opgebouwd uit vermetselde baksteen en natuurstenen accenten in de vorm van korte speklagen op de hoeken; verder natuurstenen kruiskozijnen en geornamenteerde gevelbeëindiging. Aan de voorzijde een serie kleine dakkapellen met segmentvormige frontons met geprofileerde kroonlijst. Op de begane grond brede getoogde doorgangen. Toging omgeven door natuurstenen blokken. Hierboven de consoles en andere steunpunten van het balcon van de eerste verdieping. De vensters aan de voorgevel hebben middenramen met een zeer lichte toging met profilering in de hoeken. Verder een kalf op licht geprofileerde kleine consoles. Aan de linker- en de rechterzijde van de voorgevel een grote driezijdig uitgebouwde erker over vier verdiepingen. Erkers opgebouwd uit natuursteen. Aan de onderzijde een geprofileerde sokkelplaat op consoles. De voorzijde van de erker loopt evenwijdig aan de voorgevel. De linker-erker toont op het niveau van de vier verdiepingen variaties op kruisvensters. Smeedijzeren vlaggemasthouder met gebogen steunpunt. De overgang naar de gevel is aan de linkerzijde afgeschuind. Hier op drie verdiepingen een venster met kalf en bovenlicht. Op de bovenste verdieping een eenvoudig venster. Aan de rechterzijde van deze erker een enkel venster en een kwartronde erker over de tweede en derde verdieping. Onderzijde steunt op rijk geornamenteerde waaiervormige concha. Gebogen vensters met kalf en drievoudig geleed bovenlicht. Kwartronde erker afgesloten met een profielband. Hierboven een klein kwartrond metalen hekwerk en balcon in portiek met gecanneleerde pijler met gebosseerd kapiteel. De grote driezijdige erker wordt recht beëindigd met consoles en kroonlijst. Hierboven een balcon van de vijfde verdieping. Metalen hekwerk tussen gemetselde brede posten met dekplaat. De rechter-erker toont aan de evenwijdig aan de voorgevel geplaatse voorzijde op het niveau van de vier verdiepingen samengestelde vensterpartijen met midden- en zijvensters en kalven en gelede bovenlichten. De vensterpartij op de eerste verdieping heeft een glas-in-lood raamvulling. Smeedijzeren vlaggemasthouder met gebogen steunpunt. Aan de linkerzijde heeft deze erker een tweede kwartronde erker. Aan de rechterzijde een afgeschuind deel over de derde en de vierde verdieping, rustend op een waaiervormige concha en afgesloten door een klein driezijdig balcon met metalen hekwerk. Het brede middendeel van de gevel heeft op de eerste verdieping een breed balcon met metalen sierhek met een drietal metalen posten met dubbele lantaarns. Serie van acht getoogde openingen met afwisselend gebruik van baksteen en natuursteen. Geornamenteerde sluitstenen. Dubbele openslaande deuren onder lichte toging. Boven het gebogen kalf een driezijdig geleed bovenlicht. Verder nog tussenschermen op het balcon. Over de tweede, derde en vierde verdieping alternerend met de overigens vlakke gevel geplaatse gebogen of segmentvormige erkers. Het vlakke geveldeel bevat vensterpartijen met in een nis geplaatste driezijdige vensters. De zijvensters hiervan lopen wijken naar achteren. Benedendorpels, gemetselde hanekammen en natuurstenen hoekstenen. Vensters hebben draairamen en boven het kalf aan de voorzijde een driezijdig geleed bovenlicht. Op het niveau van de tweede verdieping bevindt zich onder de benedendorpel een natuurstenen ornament met florale en geometrische motieven. Aan weerszijden van de vensters op de vierde verdieping bevinden zich de zware consoles ter ondersteuning van de geprofileerde plaat met uitkragende vijfde verdieping. De drie gebogen of segmentvormige erkers zijn opgebouwd met blokken natuursteen rustend op waaiervormige concha op de zwikken tussen bogen van de eerste verdieping. Concha met diverse profiel- en ornamentlijsten. In het midden van de concha geplaatste console. Op het niveau van de tweede verdieping hebben de erkers een centraal Frans raam met siersmeedijzeren hek met vlaggemasthouder. Boven het kalf een driezijdig geleed bovenlicht. Smalle vensters met bovenlicht aan weerszijden. De vensterpartijen op de bovengelegen verdiepingen zijn soortgelijk. Het Franse raam ontbreekt. Bij de vierde verdeiping worden de zijvensters van deze erkers afgesloten door een vierkant natuurstenen ornament met geprofileerd lijst, eierlijst en rozet. De uitkragende vijfde verdieping toont vier brede vensterpartijen met dubbel openslaand Frans raam met siersmeedijzeren hekwerk met leuning. Hiernaast aan weerszijden een venster met draairaam en benedendorpel. Verder drie eenvoudige vensterpartijen met dubbel openslaand Frans raam met hekwerk. Gevelvlak opgebouwd uit vermetselde baksteen en in speklagen geplaatse blokken natuursteen. Vlak fries met vierkante ornamenten en geprofileerde consoles die de uitkragende gootlijst met eierlijst ondersteunen. Deze combinatie van fries en gootlijst is ook bij de zijgevels doorgezet. Bij de linkerzijgevel verder nog op deze hoogte een enkel natuurstenen console ter begrenzing van deze gootlijst. Boven de grote erkers aan de zijkanten van de voorgevel nog een klein risalerend deel van deze vijfde verdieping. Hierin een opening met dubbele openslaande deuren die toegang verlenen tot het balcon aan de bovenzijde van erkers. De gootlijst wordt boven deze twee risalerende delen doorbroken. Geveldelen afgesloten met een halfrond fronton met geprofileerde lijsten en een geornamenteerde vulling van het timpaan. Afgesloten met palmet. Waardering. Hotel-resaturant van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde. Belang van het object als bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling. Sterk beeldbepalend geplaatst aan het Rembrandtsplein. Voorgevel redelijk gaaf bewaard gebleven.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]