Amsterdam Monumentenstad

Vijzelstraat 2-8

Naam: Grand Hotel Centraal / Carlton Hotel
Adres: Vijzelstraat 2-8
Oud adres: 2: X580, wijk 28, klein nr. 1, kadaster I119, verponding 4270
4: X581, wijk 28, klein nr. 2, kadaster I120, verponding 4271
6: X582, wijk 28, klein nr. 3, kadaster I121, verponding 4272
8: X583, wijk 28, klein nr. 4, kadaster I122, verponding 4273
Gebouwtype: Vereniging/horeca
Bouwstijl: Amsterdamse School
Bouwjaar: 1925-1929
Architect: G.J. Rutgers
Opdrachtgever: N.V. Grand Hotel Centraal

Vijzelstraat 2-8

Schaalvergroting in de grachtengordel tussen Herengracht en Singel als gevolg van verbreding Vijzelstraat (zie ook De Bazel). Hotel met een beganegrond achter een galerij met hoekig gelijnde bogen waarin winkels en een lounge, een hoge tussenverdieping met een eet- en een conversatiezaal en een grote feestzaal als brug over de Reguliersdwarsstraat, vervolgens vier verdiepingen met daarin de hotelkamers en een fors inspringende bovenverdieping met de technische voorzieningen, personeelsruimtes en de keuken. Platte daken met rechte gevelbeëindigingen. De verdiepingen met de hotelkamers zijn voorzien van driehoekerkers waartussen overhoeks geplaatste pilasters. Tussen de tussenverdieping en de eerste verdieping is beeldhouwwerk geplaatst. Het zijn allegorische voorstellingen van het wereldverkeer en de continenten. Aan de korte gevelzijde twee beelden voorstellende Amerika (links) en Europa (rechts). Aan de Vijzelstraatzijde achtereenvolgens Afrika, Azië en Australië (de laatste thans verdwenen). Daartussenin dierenkopjes op vierkante sokkels waarin wapenschilden zijn gebeiteld. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

N.B. Deze beschrijving is zo kort omdat wij nog niet de kans hebben gehad dit pand te bezoeken en te beschrijven. Als u vindt dat wij snel langs moeten komen, laat het ons weten!

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518381
Adres: Vijzelstraat 2-8
Adressen: Reguliersdwarsstraat 77 ;Singel 550 ;Vijzelstraat 4 ;Vijzelstraat 8
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van Singel en Vijzelstraat en als 'brug' over de Reguliersdwarsstraat tussen 1925 en 1929 tot stand gekomen HOTEL met WINKELS op de beganegrond, genaamd Grand Hotel Centraal, naar een ontwerp in Amsterdamse School-stijl van G.J. Rutgers in opdracht van de N.V. Grand Hotel Centraal bij monde van directeur A. Leemhuis. De inspringende bovenbouw is in 1928 ontworpen en in 1928-1929 gerealiseerd door G. van Arkel en H.J. Breman, eveneens in opdracht van de N.V. Grand Hotel Centraal. Het beeldhouwwerk is van Theo Vos. N.B. Het betreft hier het grootste en meest luxueuze hotel van zijn tijd in Nederland. Alle kamers waren voorzien van een badkamer en telefoon. Vanaf 1929 was er sprake van het Carltonhotel. In de oorlog werd het hotel gevorderd door de Luftgau Holland (de Duitse luchtmacht in Nederland). Op 27 april 1943 stortte een Britse Halifax bommenwerper op het hotel. Het hotel is daarna hersteld. Alle oorspronkelijke ramen zijn vervangen door kunststof. Omschrijving. Op een rechthoekige plattegrond gerealiseerd hotel bestaande uit een geheel onderkelderde ruimte, een beganegrond achter een galerij met hoekig gelijnde bogen waarin winkels en een lounge, een hoge tussenverdieping met een eet- en een conversatiezaal en een grote feestzaal als brug over de Reguliersdwarsstraat, vervolgens vier verdiepingen met daarin de hotelkamers en een fors inspringende bovenverdieping met de technische voorzieningen, personeelsruimtes en de keuken. Het gebouw wordt gedekt door platte daken met rechte gevelbeeindigingen. De draagconstructie is van gewapend beton en bekleed met rode baksteen met ingelegd grijs graniet bij de bogen van de galerij. De galerij wordt gedragen door zware, zich naar beneden verjongende, pijlers. Aan de achterzijde van het gebouw aan de kant van het Singel bevindt zich een zich naar boven toe verjongende stompe toren, op de hoeken voorzien van pilasters met natuurstenen decoraties. Het gebouw is op de hoeken voorzien van zware afgeschuinde pilasters, aan de bovenkant voorzien van natuursteen, en beeldhouwwerk op de hoek van Vijzelstraat en Singel. De verdiepingen met de hotelkamers zijn voorzien van driehoekerkers waartussen overhoeks geplaatste pilasters - soms van baksteen, dan weer van natuursteen met abstract beeldhouwwerk. De (recente) hoofdingang bevindt zich aan de Vijzelstraat met een tweede ingang (eveneens recent) voor het restaurant aan de korte zijde aan het Singel in de rechtertravee. De tussenverdieping is voorzien van diepgelegen vensteropeningen met grote, puntvormige vensteropeningen voor de bovenlichten. De overspanning van de Reguliersdwarsstraat is in de architectuur benadrukt door het brede horizontale balkon en de naar binnen geplaatste erkerverdiepingen. Tussen de tussenverdieping en de eerste verdieping is beeldhouwwerk geplaatst. Het zijn allegorische voorstellingen van het wereldverkeer en de continenten. Aan de korte gevelzijde twee beelden voorstellende Amerika (links) en Europa (rechts). Aan de Vijzelstraatzijde achtereenvolgens Afrika, Azie en Australie (de laatste thans verdwenen). De namen van de werelddelen zijn in de sokkel gebeiteld. Daartussenin dierenkopjes op vierkante sokkels waarin wapenschilden zijn gebeiteld. De achtergevel is voorzien van pilasters waartussen overhoeks geplaatste erkers met kleine vensteropeningen. Waardering. Hotel van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische waarde. Eveneens van cultuurhistorisch waarde als bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling. Tevens van belang vanwege de hoogwaardige kwaliteit van de bebouwing en de historisch-ruimtelijke relatie met de omgeving.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]