Amsterdam Monumentenstad

Spuistraat 274

Adres: Spuistraat 274
Oud adres: (Nieuwezijds Achterburgwal) F235, wijk 26, klein nr. 389, kadaster F1504, verponding 3704
Postcode: 1012VX
Gebouwtype: Winkel-woonhuis
Bouwstijl: Art Nouveau
Bouwjaar: 1898
Architect: G. van Arkel

(6 afbeeldingen)

Spuistraat 274

In 1898 ontwierp architect G. van Arkel voor de luxebakkerij van D.C. Stähle dit op de hoek van de Raamsteeg gelegen winkelwoonhuis. Van Arkels ontwerp is te beschouwen als een sobere Nederlandse variant van de internationale stroming Art Nouveau/Jugendstil. Onder invloed van Berlage wordt deze, zich voornamelijk in detaillering en afwerking manifesterende, variant ook wel aangeduid met de naam 'Nieuwe Kunst'. In de kleine winkel op de hoek is nog steeds een bakker gevestigd. De bepleisterde bakstenen gevel maakt boven de winkelingang een vloeiende ronde bocht met overstek, gedragen door de forse hardstenen consoles van de winkelpui. De erker links, op de tweede en vierde verdieping opengewerkt en fungerend als balkon, accentueert de ingang daaronder. De ronde vormen en afgeronde hoeken verlenen het pand een speels en romantisch karakter. Ronduit schilderachtig zijn de bovenste verdieping met de houten beschieting en de in het dak opgenomen spitsen. De nu wit geschilderde winkelpui, vensterkozijnen, dakkapel en de houten bekleding van de vierde etage waren oorspronkelijk donkerder geschilderd. Het later bebouwde belendende perceel heeft het pand visueel geen goed gedaan; aanvankelijk torende het hoog uit boven de omringende bebouwing.

Het interieur van het bakkerswinkeltje is nagenoeg volledig bewaard gebleven. De tegeltableaus laten het zaaien en oogsten van het graan, het kneden van het deeg, het plaatsen in de oven en het blazen van de hoorn - als signaal dat het brood gereed was - zien.

MIP-nummer: 12505
Functie: Bakkerij
Architect: Arkel, G. van
Jaartal: 1898
Bouwstijl: Art Nouveau

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518458
Adres: Spuistraat 274
Adressen: Spuistraat 274 1,3,4,H
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van de Spuistraat en de Raamsteeg in 1898 tot stand gekomen WINKELWONING. Gebouwd naar een ontwerp van de architect G. van Arkel in de stijl van de sobere art nouveau. Op de begane grond vestigde zich een bakkerij met de winkel op de hoek. Omschrijving. Winkelwoonhuis op rechthoekig grondplan met vijf bouwlagen boven het maaiveld: begane grond en vier verdiepingen onder een kap. Dak opgebouwd uit steile schilden en enkele ingestoken spitsen; dekking met shingles. Op de spitsen bevinden zich pirons met bol. Kleine dakkapel met houten zijwanden en venster met dubbel draairaam met meerruits geleed bovenlicht. Gevels zijn gepleisterd. Gebruik van natuursteen bij lijstwerk, dorpels en accenten. Houten betimmering bij de vierde verdieping. De pleisterlaag van de gevel van de begane grond is witgeschilderd; grijze sokkel met profiel. Begane grond heeft een overhoeks geplaatste toegang tot de winkel. Toegangsdeur met meerruits bovenlicht boven kalf. Consoles ter ondersteuning van het bovengelegen halfronde geveldeel. Aan weerszijden van de toegang tot de winkel een winkelruit onder geknikte toging. Aan de linkerzijde van de gevel aan de Spuistraat een eenvoudige toegang. Rechts hiervan een klein ongeleed venster. Boven toegang en venster een licht in de vorm van een gedrukte driepasboog. Tussen deze lichten de kwartronde console van de bovengelegen arkel. De zijgevel heeft enkele kleinere vensters. Over beide gevels loopt een tussen banden geklemd fries. Aan de linkerzijde van de gevel aan de zijde van de Spuistraat bevindt zich een halfronde arkel over vier verdiepingen. Op de eerste verdieping hierin een tweetal vensters met bovenlicht met glas-in-lood raamvulling; op de tweede verdieping een kleine loggia met halfrond smeedijzeren balconhek, gedrongen zuilen met kapiteel en arcadebogen, dubbele balcondeuren met bovenlicht; op de derde verdieping een tweetal vensters met getoogd bovenlicht met glas-in-lood raamvulling; op de vierde verdieping een kleine loggia met stenen borstwering en scheidende post. Afsluiting met ingestoken torenspits met breed uitkragende overstek en balkwerk. Op de hoek Spuistraat en Raamsteeg een halfronde erker over de vier verdiepingen. Per verdieping gebogen vensters met glas-in-lood raamvulling van de bovenlichten. Op de derde verdieping hebben deze bovenlichten een lichte toging. Op de tweede verdieping aan de zijde van de Spuistraat een kleine toegevoegde halfronde erker met twee vensters, rustend op een console en afgesloten met een klein koepeldak. Op de vierde verdieping is de gevelwand van de grote overhoeks geplaatste erker evenals de aangrenzende geveldelen beschoten met een houten betimmering. Hierin bevinden zich series kleine en gekoppelde vensters met kalf en zesruits geleed bovenlicht. Brede houten en schuine overstek met balkeinden. De overhoekse erker eindigt in een samenstel van spitsschilden. Zijgevel aan de Raamsteeg met enkele eenvoudige vensters. In het interieur zijn op de begane grond in de winkelruimte enkele grote tegeltableaus met voorstellingen uit het bakkerijbedrijf bewaard gebleven. Waardering. Winkelwoning van algemeen belang vanwege de architectuurhistorische en situationele waarde. De aanwezige tegeltableaus vormen een toegevoegde waarde.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]