Amsterdam Monumentenstad

Adres: Rokin 69
Oud adres: A397, wijk 8, klein nr. 66, kadaster G68, verponding 2154
Postcode: 1012KL
Gebouwtype: Handelsgebouw/kantoor
Bouwstijl: Art Nouveau
Bouwjaar: 1901
Architect: G. van Arkel
Opdrachtgever: The Marine Insurance Company Limited

(3 afbeeldingen)

Kantoorgebouw op de hoek van Rokin en Wijde Lombardsteeg. (Eén van de 200 nieuwe Rijksmonumenten uit de periode 1850-1940, in 2001 op de monumentenlijst geplaatst.)

In 1901 verrees op de hoek Rokin/Wijde Lombardsteeg dit kantoorgebouw. Opdrachtgever was 'The Marine Insurance Company Limited'. Het ontwerp werd geleverd door Gerrit van Arkel (die ook het gebouw Helios aan het Spui 15 ontwierp). Hoewel de stijl van het gebouw meestal wordt omschreven als sobere Jugendstil of Nieuwe Kunst, is er toch vooral sprake van een op Berlage geïnspireerde vormentaal.

De gevels van het asymmetrische pand bestaan uit zandsteen met constructieve onderdelen en accenten van hardsteen. Opvallend is het grote tegelmozaïek met de firmanaam en een voorstelling van een getuigd zeilschip, uitgevoerd in gedempte tinten oker, rood, blauw en groen. Twee zeshoekige gegroefde obelisken met spuwertjes aan de basis kondigen de koepel van de torenopbouw aan. De opmerkelijke met leisteen gedekte kap van de koepel is aan de voorzijde uitgevoerd in de vorm van een zogeheten ezelsrugboog. Oorspronkelijk was het dak van de koepel nog voorzien van een fraai smeedijzeren hek.

Gebruikte literatuur:

Marin Harlaar, Richard Hengeveld, Jan Pieter Koster en Anne Roos. 'Muurvlakte te huur. The Marine'. Ons Amsterdam 53 (jan. 2001): p. 21

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 12263
Functie: Kantoor (Marine Insurance Company).
Architect: Arkel, G. van
Jaartal: 1901
Bouwstijl: Sobere Art Nouveau

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518463
Adres: Rokin 69
Adressen: Rokin 69 A B C D E
Inschrijvingsdatum: 11-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Een in 1901 tot stand gekomen VERZEKERINGSKANTOOR, gelegen op de hoek met de Wijde Lombardsteeg. Opdrachtgever was The Marine Insurance Company Limited. De architect was G. van Arkel. Gebouwd in een stijl met verwantschap aan de sobere art nouveau alsmede aan een op Berlage geïnspireerde vormentaal. De bescherming betreft hier de bebouwing aan het Rokin 69/Wijde Lombardsteeg ongd. De uitbreiding in 1913-1914 door G. van Arkel, door het bijtrekken van de percelen Nes 80 en Wijde Lombardsteeg 8, valt buiten de bescherming. Omschrijving. Op een nagenoeg rechthoekig grondplan tot stand gekomen verzekeringskantoor, bestaande uit een souterrain, een begane grond, deels twee en deels vier verdiepingen onder een kap. Vlakke zandstenen gevel met asymmetrische opzet. Verder gebruik van hardsteen voor de constructieve onderdelen en accenten. Op de hoek bevindt zich een opbouw, waarin de derde verdieping en een lagere vierde verdieping. Zowel aan de zijde van het Rokin als aan de zijde van de Wijde Lombardsteeg bevindt zich een schuinopgaand dakschild. Deze schilden worden met shingles gedekt. De verhoogde hoekpartij wordt afgesloten met een opmerkelijke kapvorm bestaande uit eveneens met shingles gedekte ojiefvormige dakschilden. Op de hoeken van de noklijn bevinden zich pirons. Het schuinopgaande dakschild aan de zijde van het Rokin toont een dakkapel met overkraging en venster met dubbel draairaam met gelede bovenlichten. Aan de zijde van de Wijde Lombardsteeg aan de linkerzijde een gevelbeeindiging als bij een Vlaamse gevel. Deze opbouw heeft een uitkraging met opgezette obelisken of pilonen en een hijsbalk met haak. Aan de zijde van het Rokin is de zijgevel als trapgevel uitgevoerd. Ook halverwege de kap aan de zijde van de Wijde Lombardsteeg bevindt zich een trapgevel. De gevel aan de zijde van het Rokin. Deze gevel toont op het niveau van de begane grond, benevens enkele openingen naar het souterrain links, aan de rechterzijde de hoofdtoegang. De dubbele, getraliede eikehouten deuren zijn iets verdiept geplaatst en worden verder geflankeerd door de zware gebogen consoles van de bovengelegen erker. Boven het zware kalf een licht getoogd meerruits bovenlicht onder overhuiving. Aan de linkerzijde twee identieke, getraliede vensters met draairamen en boven een bewerkt kalf een licht getoogd meerruits geleed bovenlicht onder gebogen hardstenen hanekam. Op het niveau van de eerste verdieping aan de rechterzijde de erkeruitbouw met smalle vensters aan de zijkanten. Aan de voorzijde een brede zes-raams vensterpartij met tussenposten en kalf. Afgeschuinde benedendorpel. Aan de linkerzijde een soortgelijke partij met verschillen in afmetingen van de ramen. Op de scheidende posten de bewerkte consoles van een klein balkon. Dit balkon heeft een smeedijzeren hekwerk. Een dubbele openslaande deur verleent op de tweede verdieping toegang tot het balkon. Aan weerszijden een ongeleed venster en boven de kalven meerruits gelede bovenlichten. Aan de rechterzijde boven de erker een balkon met smeedijzeren hekwerk tussen natuurstenen obelisken. Een enkelvoudige deur met zijlichten verleent toegang tot dit balkon. Boven het kalf een groot segmentvormig meerruits geleed bovenlicht. Hieromheen een reeks sluitstenen en een gebogen uitkragende waterlijst op consoles. Hierboven een korte gootlijst op consoles. Aan de linkerzijde toont de gevel in de opbouw een kleine vierde verdieping met daarop een groot T-vormig mozaïek met tekst 'THE MARINE INSURANCE COMPANY LIMITED' en een afbeelding van een volgetuigd zeilschip. Aan weerszijden van het mozaïek een venster met schuifraam en meerruits geleed bovenlicht. Boven het mozaïek een serie van drie 'romaanse' vensters met kleine serliana-bogen en negenruits-ramen. Hierboven kleine decoratieve ornamenten, een uitkragende gevellijst en een beëindiging van de puntgevel met rond geometrisch motief met kruisvorm. Op de hoeken van de aanzet van de topgevel obelisken met profilering aan de boven- en waterspuwers aan de benedenzijde. De gevel aan de zijde van de Wijde Lombardsteeg. Deze gevel toont aan de rechterzijde het door de ojiefvormige kap gedekte hoge deel. Boven de vensteropeningen naar het souterrain een tweetal vensters met getraliede onderzijde en boven het kalf een meerruits bovenlicht. De vensters van de eerste en tweede verdieping zijn hiermee vergelijkbaar maar ongeleed. Het linker venster van de eerste verdieping is gedicht. Boven een uitkragende gevellijst met natuurstenen bewerkte vergaarbak aan de linkerzijde bevindt zich verder een serie van vier vensters met geleed bovenlicht boven het kalf. Aan de linkerzijde obelisk met waterspuwer. Gootlijst als gevelafsluiting. Aan de linkerzijde van de gevel aan de zijde van de Wijde Lombardsteeg een bouwdeel met verschillende bouwhoogten. Links van de genoemde Vlaamse gevelbeeindiging toont de kap het element van de trapgevel als afsluiting van het hogere deel. De gehele gevelwand toont brede vensterpartijen met schuiframen, tussenposten, kalven en meerruits gelede bovenlichten. Waardering. Verzekeringskantoor van algemeen belang vanwege zijn cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling. Verder van algemeen belang vanwege zijn architectuurhistorische waarde en vanwege het bijzondere materiaalgebruik en ornamentiek. Het exterieur is gaaf bewaard gebleven.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]