Amsterdam Monumentenstad

Villa Heineken

Huisnaam: Villa Heineken
Adres: Tweede Weteringplantsoen 21
Postcode: 1017ZD
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Puntgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1890/91
Architect: A.L. van Gendt
Opdrachtgever: Gerard Heineken

(3 afbeeldingen)

Villa Heineken

De villa staat bekend als 'Villa Heineken', naar de opdrachtgever, de bierbrouwer Gerard Heineken (1841-1893). Aannemer was J. Koster en Zn, voor 70.965 gulden. De bouwvergunning dateert van 26 juli 1890 en de villa werd op 25 april 1891 voltooid. Het huis werd gepubliceerd in De Opmerker, met onder meer de volgende toelichting van Van Gendt: "De moeilijkheid was daarin gelegen, dat het voor de villa bestemde hoekterrein tussen lange rijen hooge huizen zou komen te liggen en wel zonder eenige afwisseling, zoodat het villakarakter daar ter plaatse moeilijk te verkrijgen was". De bouwstijl zou omschreven kunnen worden als 'Cuypers-stijl' (waarop ook de gotische letters op enkele ontwerpen duiden).

Na diens overlijden bleef zijn weduwe er tot 1923 wonen. Sindsdien is het hoofdkantoor van de bierbrouwerij er gevestigd. De villa staat tegenover de voormalige brouwerij aan de Stadhouderskade.

Gebruikte literatuur:

• David Keuning, Lydia Lansink. A.L. van Gendt (1835-1901), J.G. van Gendt (1866-1925), A.D.N. van Gendt (1870-1932). Architecten in zaken. Rotterdam, 1999
• L. Lansink. 'Het Museumplein en de architectuur van de gebroeders Van Gendt'. Wonen TA/BK 1976, nr. 13: p. 22
• H.J.F. Roy van Zuydewijn. Amsterdamse bouwkunst 1815-1940. Amsterdam, z.j.

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 11892
Functie: Villa
Architect: Gendt, A.L. van
Jaartal: 1891
Bouwstijl: Eclecticisme

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518483
Adres: Tweede Weteringplantsoen 21
Adressen: Tweede Weteringplantsoen 21
Inschrijvingsdatum: 03-10-2005
Redengevende omschrijving: Inleiding. Een in 1891 tot stand gekomen en aan twee zijden vrijgelegen VILLA met HEK gelegen op de hoek Tweede Weteringplantsoen en Nicolaas Witsenkade. Gebouwd in opdracht van de heer Heineken, directeur van de gelijknamige brouwerij. De villa staat derhalve bekend als de 'Villa Heineken'. Gebouwd naar een ontwerp van de architect A.L. van Gendt in de stijl van de neo-renaissance, met invloeden van de chalet-stijl. Delen van het oorspronkelijke hek zijn bewaard gebleven. Omschrijving. De villa is tot stand gekomen op een samengesteld rechthoekig grondplan en bestaat uit een souterrain, drie bouwlagen en een kapverdieping onder een samenstel van dakvormen: ingestoken zadeldaken, tentdak, schilddak. Het steile 'toit en pavillon' wordt gedekt met shingles, heeft een kleine dakkapel met houten kader en met spits en wordt afgesloten met een sierlijk smeedijzeren hekwerk met windwijzer; de overige daken worden gedekt met pannen. Gevels opgebouwd met in staand verband vermetselde baksteen met platvol voegwerk en afwisselend gebruik van natuursteen; verder vakwerkbouw bij delen van tweede verdieping. Geprofileerde natuurstenen plint. Het souterrain heeft naast gemetselde delen ook natuurstenen hoekstenen met bossering. De gevel aan het Tweede Weteringplantsoen heeft in het midden een driezijdige erkerachtige voorsprong over alle bouwlagen bekroond door het 'toit en pavillon' en toont op de begane grond de hoofdtoegang onder recente luifel. De sierlijke smeedijzeren luifelhouders aan de onder- en bovenzijde zijn oorspronkelijk. Dubbele houten paneeldeur. In het brede zijvlak van de voorsprong getralied venster. Links van de voorsrong twee getraliede vensters, aan de rechterzijde één getralied venster. Uitkragende gevellijst. Voorsprong heeft op de bel-etage een middenvenster met gotiserende en zware tracering en halfronde toging aan de bovenzijde en geprofileerd lijstwerk en ranke gestoken voluten. Verder zijvenster met schuifraam. Links van de voorsprong twee vensters met kalf, aan de rechterzijde één zo'n venster. Natuurstenen speklagen en hoekstenen. Uitkragende gevelijst waarboven gekoppelde spitsboogvensters in het midden van de voorsprong. Halfzuil tegen de middenpost, zijvenster met schuifraam. Links van de voorsprong twee vensters. Rechts van de voorsprong twee tegeltableaus met spitse toging boven kalf en met figuratieve verwijzingen naar de handel en de bierbrouwerij. Verder florale en geometrische decoratie. Hierboven boogfries en uitkragende kroonlijst waarboven venster van de tweede verdieping. De voorsprong heeft aan drie zijden een uitkragend boogfries met consoles en op de hoeken zware bewerkte kraagstenen. Geveldeel boven deze overstek van de tweede verdieping heeft vakwerkindeling en vensters en driehoekige gestucte ornamenten. Aan de linkerzijde overstek op klossen waarboven puntgevel met schouders en vakwerkindeling met venster, windveren, beschot, gebogen hanebalk en makelaar. Op de hoek met de gevel aan de zijde van de Nicolaas Witsenkade toont de bel-etage een nis met voetstuk voor beeld. Op de eerste verdieping een overhoeks geplaatste driezijdige erker met consoles met gedrongen zuilvorm en samenstel van sierlijsten. Venster met gemetselde tussenpost en spitsbogen met spaarveld. Erker heeft smalle zijvensters. Boogfries met uitkragende kroonlijst waarboven venster van de tweede verdieping. De gevel aan de zijde van de Nicolaas Witsenkade heeft plint en getraliede vensters van het souterrain als omschreven, verder eveneens gebosseerde hoekstenen en gevellijst. In het midden van de gevel een vanaf het straatniveau opgaande driezijdige erkerachtige voorsprong met een groot getoogd en geleed venster op de bel-etage en een middels gemetselde en met natuurstenen banden afgezette middenposten geleed venster op de eerste verdieping. Hierboven puntgevel met ronde vensters in kader, met ornamenten, met licht getoogd venster en met natuurstenen afdekking. Op de bel-etage heeft de voorsprong spitsboogvensters; op de eerste verdieping licht getoogde zijvensters. De verdere geveldelen aan weerszijden van de voorsprong hebben op de bel-etage een licht getoogd venster en op de eerste verdieping een gekoppeld venster met spitsbogen en spaarveld en sluitsteen. Boogfries waarboven uitkragende kroonlijst, waarboven nog enkele vensters van de tweede verdieping. Het oorspronkelijke hek verbindt de voorsprong van de gevel aan de zijde van het Tweede Weteringplantsoen met de voorsprong van de gevel aan de zijde van de Nicolaas Witsenkade. Ook aan de rechterzijde van deze voorsprong nog een deel van het oorspronkelijke hek. Het hek bestaat uit een sierlijk smeedijzeren traliewerk met gietijzeren posten met bol. Waardering. Stadsvilla van belang vanwege de cultuurhistorische waarde. Van verder belang vanwege de architectuurhistorische waarde en vanwege het belang binnen de stedebouwkundige context.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]