Amsterdam Monumentenstad

Nieuwe Herengracht 43

Naam: Sophia Adriana Stichting
Adres: Nieuwe Herengracht 43
Postcode: 1011RN
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Halsgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1882
Architect: J.J. Goseling en Zoon
Opdrachtgever: Jonkheer Augustus Pieter Lopes Suasso (1804-1877) en zijn vrouw Sophia Adriana de Bruijn

(8 afbeeldingen)

Nieuwe Herengracht 43

Jonkheer Augustus Pieter Lopes Suasso (1804-1877) en zijn vrouw Sophia Adriana de Bruijn bewaarden in hun woonhuis een omvangrijke kunstcollectie. In 1890 overleed de weduwe van de jonkheer Suasso en liet deze collectie na aan de gemeente. Het woonhuis werd een 19de-eeuws 'hofje' voor ouden van dagen. Het waren niet een aan een binnenplaats gelegen woningen, zoals 17de- en 18de-eeuwse hofjes doorgaans waren, maar een verbouwd woonhuis. De Aug. Pieter Lopez Suasso-Stichting is sinds 1890 bekend, maar de naam werd in 1940 gewijzigd (wegens de Joodse naam van de stichter). Het hofje was en is echter niet joods, officieel algemeen-protestants, terwijl bepaald werd dat één der bewoonsters rooms-katholiek moest zijn en wel omdat de echtgenote van de stichter katholiek was. Naar de gezindte werd echter niet gevraagd. Het 18de-eeuwse herenhuis van de familie Suasso was voor dit doel ingrijpend verbouwd. In de gang zouden nog 18de-eeuwse houtgesneden wapenborden met fraai ornament aanwezig moeten zijn.

De gevelsteen, aangebracht in de onderpui, zegt: Op Verlangen van Jonkheer Augustus Pieter Lopez Suasso /is dit huis verbouwd in 1882 / door Vrouwe S.A. de Bruyn / Douairière Jonkheer A.P. Lopez Suasso / ter gedachtenis van / Jonkheer Diego Lopez Suasso.

Uit de Suasso-collectie is het Stedelijk Museum ontstaan. Zij had bij legaat de gemeente Amsterdam tot haar enige erfgenaam gemaakt. Daarmee kwam de gemeente in het bezit van een grote verzameling meubels, keramiek, zilver en andere voorwerpen, die volgens de bepalingen van het legaat "ter bezichtiging van het publiek" moesten worden gesteld. Mevrouw Lopez Suasso had haar leven lang een passie voor juwelen. Zij bracht een belangrijke verzameling sieraden, email, juwelendozen en met edelstenen bezette horloges bijeen. Op haar sterfbed schafte zij zich nog een kostbaar kleinood aan voor 2400 gulden. Haar nalatenschap en een belangrijke bijdrage van de familie Van Eeghen maakte het mogelijk dat de stad een nieuw museum kon bouwen: het Stedelijk Museum. Het museum zou onderdak gaan geven aan de Suasso-verzameling en de verzameling moderne kunst van de stad. Het museum, dat in de volksmond het Suasso-museum ging heten, werd op 14 september 1895 opengesteld. De Suasso-verzameling werd overigens niet direct tentoongesteld. De Suasso-vleugel was pas in 1900 gereed, nadat de gemeente de beschikking had gekregen over waardevolle interieurs. Het betrof hier stijlkamers uit voor de Raadhuisstraat afgebroken herenhuizen aan de Heren- en Keizersgracht. De stijlkamers moesten in de jaren zeventig van de 20ste eeuw wijken voor moderne kunst. In 1971 namen B & W het besluit de stijlkamers "voorlopig op te slaan". Tegenwoordig liggen de meeste interieurs nog steeds "voorlopig" opgeslagen in het depot van de gemeentelijke musea, op enkele belangrijke uitzonderingen na. Zo bestaat de Jacob de Wit-kamer in Museum Willet-Holthuysen uit een plafondstuk uit 1748, afkomstig uit Herengracht 250. Enkele andere belangrijke interieurs bevinden zich tegenwoordig in het Rijksmuseum. De kunstcollectie van mevrouw Suasso is voor een deel te zien in Museum Willet-Holthuysen.

Gebruikte literatuur:

• H.W. Alings. Amsterdamse hofjes. Amsterdam, 1965: p. 122-123
• Walther Schoonenberg. 'De Stijlkamers van het Stedelijk Museum'. Binnenstad 155 (dec. 1995)

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 210036
Adres: Nieuwe Herengracht 43
Adressen: Nieuwe Herengracht 43
Inschrijvingsdatum: 23-05-2006
Redengevende omschrijving: geen beschrijving

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]