Amsterdam Monumentenstad

Rozengracht 116-126

Naam: Rijpenhofje
Adres: Rozengracht 116-138
Oud adres: 116: DD404, wijk 41, klein nr. 55, kadaster E530, verponding 2352
118: DD403, wijk 41, klein nr. 56, kadaster E531, verponding 2353
120: DD402, wijk 41, klein nr. 57, kadaster E4234, verponding 2354
136: DD394, wijk 41, klein nr. 58, kadaster E0, verponding 2355
138: DD393, wijk 41, klein nr. 59, kadaster E534, verponding 2356
Postcode: 1016NH
Gebouwtype: Hofje
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1737, 1913
Architect: A. Salm (1913)

(9 afbeeldingen)

Rozengracht 116-126

Het Rijpenhofje is gesticht in 1737 uit de nalatenschap van Gerard van de Rijp (overleden in 1735) die in onmin had geleefd met zijn vrouw en haar daarom niet meer wilde nalaten dan wettelijk verplicht was. Het hofje, dat uit reeds bestaande inpandige huisjes bestond (aan de Pijpenmakersgang), werd in 1747 overgedragen aan de Doopsgezinde Gemeente. Het hofje was bereikbaar via een klein houten poortje en een gang tussen twee huizen (Rozengracht 116 en 118). Helaas werd in 1912 het oude hofje gesloopt, evenals de woonhuizen aan de gracht.

In 1913 werd een nieuw hofje gebouwd, voor 21 bewoners, naar ontwerp van architect Salm (1857-1915). Het hofje had nu een poortgebouw gekregen. De ingangspartij met de naam Rijpenhofje erboven draagt wel nog het jaartal 1747 (eigenlijk zou er 1912 moeten staan). Het hofje is in U-vorm gebouwd tegen de blinde zijgevel van Rozengracht 114. Het poortgebouw is een verdieping hoger. De torens van de Zaaier zijn vanaf het hofje goed te zien.

Sinds 1965 is het hofje samengevoegd met de Huizen De Lely (Bloemstraat 129-149). In de vroegere regentenkamer (nu koffiekamer) is van een raam een deur gemaakt zodat er een verbinding is met het straatje achter de Huizen De Lely.

In 1988/89 werd het hofje gerenoveerd in opdracht van de Doopsgezinde Gemeente. Het aantal woningen werd gehalveerd. In de 12 woningen woonden sindsdien zowel mannen als vrouwen. De huurprijs was maximaal f 300,- p.m.

Gebruikte literatuur:

• Alings 1965, Cardozo e.a. 1977, Weerheijm e.a. 1979
• Janjaap Kuyt e.a. G.B. Salm & A. Salm GBzn. Bouwmeesters van Amsterdam. Amsterdam, 1997: p. 127

[Overige literatuur]

MIP-nummer: 12779
Functie: Hofje
Architect: Salm, A.
Jaartal: 1912-1913
Bouwstijl: Traditioneel bouwen

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: GM
Monumentennummer: 215008
Adres: Rozengracht 116-138
Adressen: Rozengracht 116-138
Inschrijvingsdatum: 26-06-2007
Redengevende omschrijving: Sinds 1747 had de Doopsgezinde Gemeente 'Lam en Toren' het beheer over een hofje met vijf huisjes op deze plek. Van_wege bouwvalligheid is dit afgebroken en in 1913 vervangen door een nieuw ontwerp van A. Salm. Het kleine complex heeft een U-vormige plattegrond rond een binnentuin op een rechthoekig perceel met de lange zijde haaks op de straat. De relatief lage en brede bakstenen voorgevel is symmetrisch en sober uitgevoerd, maar op subtiele wijze toch voorzien van enkele fijne decoraties. De symmetrie wordt onderbroken door de excentrisch gelegen ingang en toegangspoort, die doet denken aan de 'Weense School' van rond 1900. Salm ontwierp ook een fontein en een pergola voor de tuin. Bij de opening was het geschikt voor 21 bewoonsters van minimaal 50 jaar oud. Mannen mogen pas sinds 1968 op het hofje wonen. In 1985-1986 werd het hofje gemoderniseerd en gerestaureerd.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]