Prinsengracht 636-640 
Adres: Prinsengracht 636-640
Oud adres: 636: BB395, wijk 57, klein nr. 786, kadaster I2715, verponding 4072
638: BB394, wijk 57, klein nr. 787, kadaster I2716, verponding 4071
640: BB393, wijk 57, klein nr. 788, kadaster I2717, verponding 4070
Postcode: 1017KT
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Halsgevel
Bouwjaar: 1673
Opdrachtgever: Joseph Deutz
Restauratie: 1966 (636)
(11 afbeeldingen)
17de-eeuwse huisjes als buren, oorspronkelijk hals-vierling 636-642, gebogen topfronton, voorbeeld van "speculatiebouw", thans drieling (642 in 19de eeuw gewijzigd tot lijstgevel), 636 vroeg-19de-eeuwse vensters, 638-640 19de-eeuwse vensters, 640 in 19de eeuw frontaal stoepje gekregen. Zie: Prinsengracht 642. Maakt onderdeel uit van ensemble Prinsengracht 624-642: tien kleine huizen van gelijke kavelbreedte in zelfde periode gebouwd (speculatiebouw), alleen voorhuizen met uitbouwtjes, geen achterhuizen, identieke achtergevels (tuitgevels).
De vier huizen werden gebouwd als een gemeenschappelijke onderneming van de rijke koopman Joseph Deutz, zijn boekhouder Pieter Calckberner en de apotheker Christophel van Tongeren. Het plan ging vermoedelijk van Van Tongeren uit. Toen de huizen gereed waren, ging hij zelf in nummer 638 wonen, welk huis hij later ook zelf zou behouden. De drie andere huizen werden aanvankelijk verhuurd, maar in 1683 verkocht. De vierlang is derhalve een goed voorbeeld van 'speculatiebouw'. Toch bleek men in 1683 niet veel vruchten te kunnen plukken van de onderneming. De verkoopopbrengst viel tegen en bedroeg slechts 12.000 gulden, minder dan de investeringskosten van 13.800 gulden.
Bij de restauratie van nummer 636 in 1966 kregen de vensters een roeden-indeling, waarbij de 19de-eeuwse T-vensters verdwenen.
Gebruikte literatuur:
- I.H. van Eeghen. 'Speculatiebouw en beleggingsbouw aan de Prinsengracht'. Maandblad Amstelodamum 48 (april 1961): p. 73-83
- I.H. van Eeghen. 'De restauratie van Prinsengracht 636'. Maandblad Amstelodamum 54 (1967): p. 115-118
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4619
Adres: Prinsengracht 636-640
Adressen: Prinsengracht 636
Inschrijvingsdatum: 15-09-1970
Redengevende omschrijving: Huis met halsgevel (XVII B). Deur en omlijsting (XVIIIc).
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4620
Adres: Prinsengracht 636-640
Adressen: Prinsengracht 638
Inschrijvingsdatum: 15-09-1970
Redengevende omschrijving: Huis met halsgevel (XVII B).
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 4621
Adres: Prinsengracht 636-640
Adressen: Prinsengracht 640
Inschrijvingsdatum: 15-09-1970
Redengevende omschrijving: Huis met halsgevel (XVII B). Deuromlijsting (midden XIX).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: september 2019