Oude Turfmarkt 147 
Adres: Oude Turfmarkt 147
Postcode: 1012GC
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Trapgevel
Bouwstijl:
Neostijlen
Bouwjaar: 1642/43, 1882
Architect: A.L. van Gendt
Opdrachtgever: L. Lehman
(7 afbeeldingen)
In 1884 kreeg het 17de-eeuwse grachtenhuis een nieuwe gevel, een trapgevel in neo-renaissance-stijl. Deze staat niet langer 'op vlucht', zoals het tweeling-buurpand, maar huis en achtergevel zijn nog intact. Zie ook: Oude Turfmarkt 145.
Het grachtenhuis was in 1642/43 naar ontwerp van Philips Vingboons gebouwd, als onderdeel van een tweeling, Oude Turfmarkt 145-147. In 1881 werd het woonhuis inwendig verbouwd en in 1882 kreeg het pand een geheel nieuwe gevel, een trapgevel in neo-renaissance-stijl, naar ontwerp van A.L. van Gendt (1835-1901), waarbij als reden werd aangegeven de 'bouwvallige staat' van de Vingboonsgevel. Het ontwerp was gedeeltelijk gekopieerd van een uit 1630 stammend huis aan het Rapenburg in Leiden, waarvan Van Gendt een afbeelding bezat. De nieuwe gevel staat niet langer 'op vlucht', zoals het tweeling-buurpand. De vernieuwing die een gevel opleverde die de indruk wekt ouder te zijn dan de vervangen gevel (immers de Amsterdamse renaissance in de stijl van Hendrick de Keyser gaat vóóraf aan het Hollands Classicisme van Vingboons), oogstte veel kritiek. In 1916 werd zelfs nog opgemerkt dat "de nieuwe bouwmeester weinig van dien stijl heeft begrepen, en hoe armzalig een poging is in ouden stijl te bouwen". Het architectenbureau Van Gendt verving wel vaker (grachten)panden of wijzigde ze ingrijpend, met historiserende nieuwbouw als resultaat. Was het eigenlijk wel nodig de gevel te vernieuwen? De panden zijn echter gekocht door de Nederlandsche Bank en zullen "met overgroote waarschijnlijkheid worden gesloopt". Maar dit is niet gebeurd. De bank besloot uiteindelijk de panden te verbouwen en niet te slopen, een vroeg voorbeeld van een behoud/herstel in plaats van sloop/nieuwbouw benadering in de Amsterdamse binnenstad. Tegenwoordig zijn de panden eigendom van de Universiteit van Amsterdam. Achter de voorgevel is het 17de-eeuwse grachtenhuis, waaronder de achtergevel, grotendeels intact gebleven.
Gebruikte literatuur:
- 'De Commissie voor het Stadsschoon te Amsterdam'. De Bouwwereld XV-31 (aug. 1916)
- David Keuning en Lydia Lansink. A.L. van Gendt (1835-1901), J.G. van Gendt (1866-1925), A.D.N. van Gendt (1870-1932), Architecten in zaken. Rotterdam, 1999: p. 26
- Lydia Lansink. A.L. van Gendt, ingenieur-architect, 1835-1901 (UvA-doctoraalscriptie) Amsterdam, 1979
MIP-nummer: 10355
Functie: Woonhuis
Architect: Gendt, A.L. van
Jaartal: 1882-1884 (verb.)
Bouwstijl: Neorenaissance XIXB
Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 5786
Adres: Oude Turfmarkt 147
Adressen: Oude Turfmarkt 147
Inschrijvingsdatum: 20-12-1977
Redengevende omschrijving: Huis, in 1643 gebouwd door Philips Vingboons, met neo-renaissancegevel (1884).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: augustus 2018