Amsterdam Monumentenstad

Naam: Wertheimpark Fontein
Adres: Plantage Kerklaan
Gebouwtype: Straatmeubilair
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1898
Architect: J. Ingenohl

(4 afbeeldingen)

De naar eclectisch ontwerp in natuursteen uitgevoerde fontein van het Wertheimpark herinnert aan A.C. Wertheim en bestaat uit een octagonaal bassin met in het midden een eveneens achtzijdig, getrapt plateau, waarop acht korte granieten zuilen staan die een tweede rond bekken met acht spuwers in de rand dragen. Daaruit rijst een zuil op met een gedecoreerde bronzen vaas als bekroning. Halverwege de zuil bevindt zich een portretmedaille van A.C. Wertheim.

Het Wertheimpark maakte ooit onderdeel uit van de Hortus Medicus, maar heeft sinds 1897 de functie van een openbaar wandelpark. De twee belangrijkste objecten van het park, de monumentale ingangspoort en de fontein, zijn beschermde rijksmonumenten. Het park is vernoemd naar A.C. Wertheim ( (1832-1897), de bekende bankier en filantroop die woonde in Herengracht 615. De fontein bevat een portretmedaille van Wertheim en ondermeer de tekst 'Der Menschheid Vriend'. Het bassin, dat een doorsnede heeft van 4 m, werd geleverd door de firma J. Rinse Jr. Het blok, het grootste dat ooit in Amsterdam aankwam, was afkomstig uit Soignies en werd aangevoerd over het spoor. Sinds 1993 is het door Jan Wolkers ontworpen Auschwitzmonument, de Gebroken Spiegels en de tekst Nooit meer Auschwitz, een belangrijk en gezichtsbepalend onderdeel van het park.

Gebruikte literatuur:

Gert Eijkelboom en Gerrit Vermeer. 'Het (Wertheim)park: van vermaak tot gedenken'. Binnenstad 275 (maart/april 2016)

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518488
Adres: Plantage Kerklaan
Inschrijvingsdatum: 22-04-2002
Redengevende omschrijving: Inleiding. In 1898 naar eclectisch ontwerp van J. Ingenohl in natuursteen uitgevoerde FONTEIN ter herinnering aan de bankier en politicus Abraham Carel Wertheim (1832-1897). De op 3 oktober 1898 onthulde fontein bevindt zich in het zuidwestelijke deel van het Wertheimpark, dat ooit deel uitmaakte van de Hortus Medicus, maar sinds 1897 de functie van openbaar wandelpark heeft. Omschrijving. De rondom vrijgelegen fontein heeft ter hoogte van het maaiveld een octagonaal bassin met een opstaande rand. In het midden hiervan bevindt zich een eveneens achtzijdig, getrapt plateau, waarop acht korte granieten zuilen een tweede rond bekken met acht spuwers in de rand dragen. De zuilen hebben een basement en dorisch kapiteel in een andere natuursteensoort. De basementen zijn aan de binnenzijde verlengd tot het middelpunt, waar zij te samen komen en dienen als basement voor een zware, brede granieten trommel. Deze ondersteunt zowel het ronde bekken als de zuil die hieruit oprijst. Dit betreft een eveneens granieten zuil met corintisch kapiteel en een gedecoreerde bronzen vaas als bekroning. Halverwege de zuil is een sierlijk wapenveld geplaatst met de portretmedaille van A.C. Wertheim in reliëf. Waardering. Aan A.C. Wertheim gewijde monumentale fontein van algemeen belang wegens cultuur-, kunst- en sociaalhistorische waarde.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]