Lijnbaansgracht 333-335 
Adres: Lijnbaansgracht 333-335
Oud adres: 333: (Baangracht) AA167, wijk 58, klein nr. 46, kadaster I3718, verponding 4985
335: (Baangracht) AA169, wijk 58, klein nr. 44, kadaster I3720, verponding 4987
Postcode: 1017XA
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl:
Hollands Classicisme
Bouwjaar: 1665
Opdrachtgever: Jacob van Anschot / Jan Hermans Niemand
Eigendom: Vereniging Hendrick de Keyser 1966 (334)
Restauratie: 1951 (335, architect W. D. Wouters), 1971 (334), 1979/80 (333)
(21 afbeeldingen)
Drie leerlooiers-dwarshuisjes (met kelderwoning en bovenwoning), lijst als goot, boven puibalk gevelsteen 't Mannetje in de Laers (333) en In de gekroond Keyserslaers (334) en jaartalstenen, pui met twee deuren en kelderingang (333), zijlicht naast deur (334), frontale stoepjes.
De in dit stadsdeel werkzame leerlooiers hadden een sloot nodig voor hun bedrijf: de Leerlooierssloot. In 1860 besloot de gemeenteraad de stinksloot te dempen en daarna kwam de Fokke Simonszstraat tot stand Tussen de sloot en de Lijnbaansgracht lag een erf dat op 13 juli 1665 door de schepenen aan Jacob Fredericksz van Anschot werd opgedragen. Deze liet het terrein bebouwen met een looierij en een tuin met een speelhuis en enkele (vermoedelijk drie) eenvoudige werkmanswoningen die als randbebouwing van het complex fungeerden. Van Anschot was zelf geen leerlooier, maar koopman die op het Singel woonde. Ook op 13 juli 1665 werd het belendende erf aan de westzijde, waar nu nummer 333 staat, verkocht aan Jan Hermans Niemand. De huizen zijn in één bouwstroom tot stand gekomen. Het zijn dwarshuizen en daardoor wel vergelijking met het type van de Wevershuizen, elders in deze buurt (zie bijvoorbeeld Vijzelgracht 4-8). De gevelstenen bewaren de herinnering aan de lederindustrie. De huisjes bestonden uit een kelderwoning, een huis en een bovenhuis (zie de deuren). Elk huisje was nog geen 5 m breed en ruim 6 m diep. Op de stoepverdieping is de traditionele houten onderpui gebruikt. Het middelste huisje heeft naast de deur een zijlicht: hierachter bevond zich een voorhuis. De deuren en betimmeringen zijn nog grotendeels uit 1665. Zelfs een bedstee is nog aanwezig. Henk Zantkuijl kon door bouwhistorisch onderzoek tijdens de restauratie een reconstructie maken van de oorspronkelijke toestand (zie de tekeningen).
Gebruikte literatuur:
- Ir. A. Boeken. Amsterdamse stoepen. Amsterdam, 1950: p. 46
- I.H. van Eeghen. 'De restauratie van Lijnbaansgracht 333 en 334'. Maandblad Amstelodamum 69 (1982): p. 87-89
- Dr. L. Jansen. 'De Looierssloot'. Ons Amsterdam 22 (1970): p. 363-365
- R. Meischke, H.J. Zantkuijl, W. Raue en P.T.E.E. Rosenberg. Huizen in Nederland. Amsterdam. Zwolle, 1995: p. 353-356
- Hans Tulleners. 'Na veel moeite wonen in een dwarshuis'. De Lamp 71 (dec. 1981): p. 83-84
- Hans Tulleners. Wonen in een Amsterdams grachtenhuis Amsterdam, 1981: p. 23-26
- H.J. Zantkuijl. 'Variaties op een thema: de werkmanswoning in de 17de, 18de en 19de eeuw'. Bouwen in Nederland : vijfentwintig opstellen over nederlandse architectuur opgedragen aan Prof. ir. J.J. Terwen [Ed de Heer (eindred.) ... et al (Leids kunsthistorisch jaarboek, nr. 3, 1984)
- H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Het woonhuis in de stad. Amsterdam, 1993: p. 414
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 3658
Adres: Lijnbaansgracht 333-335
Adressen: Lijnbaansgracht 334
Inschrijvingsdatum: 14-07-1970
Redengevende omschrijving: Smal huis van het Noortse-Bos-type (1665).
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 3659
Adres: Lijnbaansgracht 333-335
Adressen: Lijnbaansgracht 333
Inschrijvingsdatum: 14-07-1970
Redengevende omschrijving: Smal huis van het Noortse-Bos-type (1665).
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 3660
Adres: Lijnbaansgracht 333-335
Adressen: Lijnbaansgracht 335
Inschrijvingsdatum: 14-07-1970
Redengevende omschrijving: Smal huis van het Noortse-Bos-type (1665).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: oktober 2020