Amsterdam Monumentenstad

Eerste Passeerdersdwarsstraat 21-23

Adres: Eerste Passeerdersdwarsstraat 21-23
Eerste Passeerdersdwarsstraat 51-65 (nieuw adres)
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Neostijlen
Bouwjaar: 1852-1853, 1933-1934
Architect: H. Hana (1852), J.F. Repko (1933)
Opdrachtgever: Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse
Eigendom: Woningbedrijf West
Restauratie: 1991

(2 afbeeldingen)

Eerste Passeerdersdwarsstraat 21-23

Op de hoek van de 1ste Passeerdersdwarsstraat en Passeerdersstraat werd in 1852-1853 door de Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse een woningbouwcomplex gerealiseerde bestaande uit zes modelwoningen van elk twee kamers, in feite twee 'huizen' met elk drie paar modelwoningen. De drie woningen aan de Passeerdersstraat zijn later aangebouwd, en wel in 1933-1934 door J.F. Repko. Achter de risalieten bevindt zich een dubbele steektrap. Het complex in een sobere neo-classicistische stijl werd op de rijksmonumentenlijst geplaatst als het 'oudste nog bestaand woningbouwcomplex van de eerste twee in Nederland gebouwde blokken arbeiderswoningen'. Hierna volgde een groter complex woningen van de Vereeniging aan de Planciusstraat/Houtmanstraat. Het was het tweede bouwproject van de Vereeniging, maar het eerste project, op Oostenburg, ook ontworpen door Hana, bestaat niet meer.

In 1991 werd het complex gerenoveerd in opdracht van Woningbedrijf West door renovatie-architect Marloes van Haaren.

MIP-nummer: 12802
Functie: Woonhuis
Jaartal: 1853-1854
Bouwstijl: Traditioneel bouwen

Het Monumenten Inventarisatie Project, afgekort MIP, is een landelijk project van de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed dat tussen 1986 en 1995 werd uitgevoerd. In de MIP-database zijn cultuurhistorische gegevens opgenomen van 152.400 waardevolle Nederlandse gebouwde objecten uit de periode 1850-1940. Het inventarisatieproject leidde tot de aanwijzing van rijksmonumenten: het Monumenten Selectie Project (MSP). Niet alle MIP-panden werden beschermde rijksmonumenten. Meer informatie: www.nationaalgeoregister.nl.

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 518323
Adres: Eerste Passeerdersdwarsstraat 51
Adressen: Eerste Passeerdersdwarsstraat 51 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 53 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 55 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 57 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 59 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 61 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 63 ;Eerste Passeerdersdwarsstraat 65 ;Passeerdersstraat 13 A B C D E
Inschrijvingsdatum: 12-12-2001
Redengevende omschrijving: Inleiding. Op de hoek van 1E Passeerdersdwarsstraat en Passeerdersstraat op een onregelmatig terrein in 1852-1853 gerealiseerd woningbouwcomplex bestaande uit 12 woningen in opdracht van de Vereeniging ten behoeve der Arbeidersklasse. De architect was H. Hana. Het betreft hier in feite twee 'huizen' met elk drie paar modelwoningen. De drie woningen aan de Passeerdersstraat zijn later aangebouwd, en wel in 1933-1934 door J.F. Repko. Omschrijving. Op een haakvormige plattegrond opgetrokken bakstenen woningbouwcomplex op een eveneens bakstenen basement bestaande uit drie verdiepingen, met uitzondering van de beide risalieten, die een zolderverdieping hebben. Het geheel wordt gedekt door een schilddak. De symmetrisch ingedeelde gevel aan de Eerste Passeerdersdwarsstraat bestaat uit zes vensterassen waarbij de tweede en vijfde as worden gevormd door een risaliet met afgeschuinde hoeken. Achter de risalieten bevindt zich een dubbele steektrap. Indeling met brede kozijnen met roedenverdeling en door roeden onderverdeelde bovenlichten hebben nog de oorspronkelijke roedenverdeling. Achter de vensters de 12 woonkamers. De afgeschuinde kanten van de hoeken van het gebouw zijn goed zichtbaar aan de overstekende en geprofileerde daklijst. In de gevel horizontaal gemetselde lijsten met gietijzeren muurankers in de vorm van rozetten. Waardering. De 12 proefwoningen van H. Hana in een sobere neo-classicistische stijl van cultuurhistorisch belang als oudste nog bestaand woningbouwcomplex van de eerste twee in Nederland gebouwde blokken arbeiderswoningen. Vanwege de voorbeeldfunctie.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]