Geldersekade 34-36 
Adres: Geldersekade 34-36
Oud adres: 34: M76, wijk 1, klein nr. 76, kadaster G1877, verponding 182
36: M75, wijk 1, klein nr. 77, kadaster G1878, verponding 181
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Halsgevel
Bouwstijl:
Historiserend
Bouwjaar: 2019
Architect: Architectenbureau J. Van Stigt
Opdrachtgever: Hotel MAI
(10 afbeeldingen)
Hedendaagse Van Houten-panden: nieuwbouw met oude gevelfragmenten van elders (frontons en klauwstukken van verschillende onbekende locaties). Er stonden onderstukken: de bovenverdiepingen en toppen waren al in de oorlog geamoveerd.
Op deze locatie aan de Geldersekade stonden twee kleine grachtenpanden die als veel andere panden in de Hongerwinter 1944 ten prooi vielen aan houtroof. De gebeeldhouwde geveltoppen, een klokgevel uit ca. 1750 en een halsgevel uit 1726, gingen niet verloren, maar werden opgeslagen in de kelder van het Stedelijk Museum. De fraaie toppen werden herplaatst op Driehoekstraat 20 en 22. Op de Geldersekade resteerden twee armzalige onderstukken en dat bleef tientallen jaren zo.
Pas in 2019 werd de oorlogsschade hersteld. Architectenbureau J. van Stigt realiseerde op deze locatie nieuwbouw met hergebruik van gevelfragmenten van de gemeentelijke werf. De fragmenten waren in maart 2018 overgenomen van de gemeente voor het symbolische bedrag van € 1,-. De originele plaats van de fragmenten is onbekend. De fragmenten waren niet compleet en moesten worden aangevuld. De gemeente bewaart al tientallen jaren gevelfragmenten. Een groot deel daarvan is in de Amsterdamse binnenstad teruggeplaatst. Deze typisch Amsterdamse traditie dateert al van vóór de oorlog, toen bouwinspecteur Eelke van Houten ijverde voor de herplaatsing van oude geveltoppen op bestaande of nieuwbouwpanden om het historisch stadsgezicht, dat toen sterk onder druk stond, in stand te houden. Eén van de eerste voorbeelden was Anjeliersstraat 23 uit 1936.
Over deze nieuwbouw aan de Geldersekade werd flink gesteggeld in de welstandscommissie. Volgens het verslag van de besprekingen werd "nadrukkelijk niet gestreefd naar reconstructie omdat dit niet haalbaar is in verband met het feit dat de bestaande vloeren worden aangepast aan de vloeren in de te behouden panden." En ook oordeelde de welstandscommissie: "Het zou wenselijk zijn om in beeldtaal wat meer afstand te nemen van de oorspronkelijke panden zodat duidelijk wordt dat de inpassing van een latere datum is en niet oorspronkelijk, maar geïnspireerd op de directe omgeving." De panden zijn als nieuwbouw herkenbaar, alleen al vanwege de gelijke verdiepingshoogten: de panden lijken naar boven toe uitgerekt. Ook in dat opzicht lijken deze hedendaagse Van Houtenpanden op hun vooroorlogse voorlopers die immers moesten voldoen aan de Woningwet.
De panden vormen een onderdeel van het Chinese hotel MAI dat ook en vooral in de panden ter rechterzijde is gerealiseerd, het pakhuis Geldersekade 20-24 (geen monument) en de herbouwde panden op nr. 26-38 en 30-32. Ook onderdeel van het hotel vormen twee 17de-eeuwse pakhuizen, de Walvis en de Grote Walvis, Elleboogsteeg 10-12, die in 2010 werden 'ontdekt' en daarna op de gemeentelijke monumentenlijst werden geplaatst. Zij zijn met de andere panden verbonden met een luchtbrug in de steeg.
Gebruikte literatuur:
- E.P. Messer. 'Verdwenen huizen in oorlogstijd'. Jaarboek Amstelodamum 42 (1948), p. 146-166
Laatste wijziging: oktober 2022
