Amsterdam Monumentenstad

Kloveniersburgwal 77

Huisnaam: De Star, Huis Bambeeck
Adres: Kloveniersburgwal 77
Oud adres: C547, wijk 14, klein nr. 34, kadaster G2744, verponding 3920
Postcode: 1011KA
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwstijl: Hollands Classicisme
Bouwjaar: 1650
Architect: Philips Vingboons
Opdrachtgever: Nicolaes van Bambeeck (1596-1661)
Bewoners: Nicolaes van Bambeeck (1596-1661), Cornelis van Bambeeck (1648-1705)

(20 afbeeldingen)

Kloveniersburgwal 77

Acht jaar na de bouw van het huis van Poppen (Kloveniersburgwal 95) liet Nicolaes van Bambeeck (1596-1661) iets verderop ook een huis bouwen ontwerpen door Philips Vingboons. Bambeeck was een voornaam koopman die voornamelijk in Spaanse wol handelde. Hij was in 1638 getrouwd met Agatha Bas (1611-1658) en zij hadden meerdere kinderen die in regentenkringen trouwden. Zijn zoon Cornelis (1648-1705) die ook in de Star woonde, werd in 1705 tot burgemeester benoemd. Hij was in 1673 getrouwd met Haasje Hooft (1652-1712). Hun dochter Agatha Theodora (1674-1713) trouwde in 1699 met Lieve Geelvinck (1676-1732), die 12 x het burgemeesterambt bekleedde (in 1720, 21, 23, 27, 30, 33, 34, 36, 38, 40, 41 en 43). Een dochter van Cornelis' oudere zuster Maria Jacoba (1642-1726) trouwde in 1691 met Jan Six II (1668-1750), die in de 18de eeuw 16 x het burgemeesterambt zou bekleden, in 1719, 22, 24, 26, 28, 30, 33, 36, 37, 39, 40, 42, 43, 45, 46 en 48 (zie Herengracht 495). En zo waren er nog diverse andere familieleden die het al dan niet via een huwelijk in regentenkringen verkeerden en zelf of hun echtgenoot burgemeester waren. Zo was een andere zuster van Cornelis, Margaretha (1641-1664) in 1660 getrouwd met Joan Corver (1628-1716), die 19 x burgemeester was, in 1681, 85, 86, 89, 92, 94, 95, 97, 98, 1700, 01, 03, 04, 06, 07, 09, 12, 13 en 15 (zie: Herengracht 456).

Het huis dat Nicolaes van Bambeeck had laten bouwen, was een dubbel huis, maar in tegenstelling tot het huis van Poppen meer een koopmanshuis, met een grote pakkelder en -zolder. De achtergevel was bovendien verbonden met een pakhuis dat direct achter het woonhuis stond met daarachter een koetshuis aan de Groenburgwal (met een doorgang in het pakhuis dat het huis met het koetshuis verbond). Opmerkelijk is de tweedeling van het huis in een even groot linker- en een rechtergedeelte waardoor zich in het midden een scheidingswand bevindt. Het gevolg daarvan is de indeling van de voorgevel in vier raamassen, waardoor de pilastergevel een pilaster in het midden heeft, wat in strijd is met de klassieke regels omdat er dan geen ingang in het midden mogelijk is. Het is niet duidelijk waarom er een scheidingswand in het midden is, maar het gevolg was wel dat er een traditioneel woonhuis van 20 voet breed aan de rechterzijde mogelijk was, met een voorhuis met zijkamer, een daagse kamer daarachter en een gang en een achterhuis waarin de keuken was ondergebracht. Het linkerdeel, ook 20 voet breed, had daarentegen een representatief karakter met twee ruime zalen, een 'sael' en een 'salet'. Kennelijk werd de verdeling in twee gelijke helften geprefereerd boven het zuiver naleven van de klassieke traktaten. Bij het Trippenhuis (Kloveniersburgwal 29) zou dezelfde oplossing, indeling in twee helften met een scheidingswand, worden gekozen, zij het om een andere reden, namelijk om gelijke huizen voor twee broers te kunnen realiseren.

Gebruikte literatuur:

• Koen Ottenheym. Philips Vingboons (1607-1678). Architect. Zutpen, 1989: p. 96-98
• H.J. Zantkuijl. Bouwen in Amsterdam. Amsterdam, 1993: p. 339, 444

[Overige literatuur]

Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2993
Adres: Kloveniersburgwal 77
Adressen: Kloveniersburgwal 77 A B C D E F G
Inschrijvingsdatum: 25-06-1970
Redengevende omschrijving: Huis, gebouwd in 1650 door Philips Vingboons, met vierraams pilastergevel met fronton en twee dakkapellen in het schilddak.

RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.

[Toon locatie op historische kaarten]