Keizersgracht 251 
Adres: Keizersgracht 251
Oud adres: KK339, wijk 39, klein nr. 265, kadaster E3915, verponding 1570
Postcode: 1016EB
Gebouwtype: Woonhuis
Geveltype: Lijstgevel
Bouwjaar: 17de eeuw, 18de eeuw, 1ste helft 19de eeuw
(17 afbeeldingen)
In de kern 17de-eeuws, in de 18de eeuw een halsgevel gemaakt, die begin 19de eeuw werd gewijzigd in lijstgevel met dwarskap. Interieur: 17de-eeuws moer- en kinderbalkenplafond in de achterkamer, vogelbeschildering op vloerdelen in de overloop
De bekende dagboekschrijver Jacob Bicker Raye kocht dit huis in 1759 en woonde er tot zijn overlijden op 18 juni 1777. In de gevel stond: 'Si deus pro nobis, quis contra nos' (Als God voor ons is, wie is dan tegen ons?). De spreuk is opnieuw aangebracht aan de gevel, in de kroonlijst. Het dagboek van Bicker Raye geeft een uniek beeld van het dagelijks leven in Amsterdam in de 18de eeuw, van 1732 tot 1772, en kwam in 1866 in handen van de stadsarchivaris. Bicker Raye was visafslager en kon het pandje laten bekleden door een plaatsvervanger (wat vaak gebeurde in de 18de eeuw) en had dus alle tijd het dagelijks leven in de stad waar te nemen en te schrift te stellen. Hij was overigens ook actief als kapitein in de schutterij. Vanaf 1771 kon Bicker Raye door ziekte nauwelijks nog lopen en beperkte hij zich tot observaties van achter zijn raam op de Keizersgracht.
Een voorbeeld van wat wij weten dankzij het dagboek van Bicker Raye is de zwaarlijvigheid van burgemeester Mr. Gillis van den Bempden (Herengracht 481) die "na een langdurig en ellendig ongemak van waterzucht, dat hem aan de benen en op meer plaatsen van het lichaam door grote gaten ontliep, als een martelaar (is) gestorven" (aldus Bicker Raye in zijn dagboek).
Het woonhuis van Bicker Raye is ogenschijnlijk 18de-eeuws, maar in het interieur is duidelijk te zien dat het pand een oudere 17de-eeuwse kern heeft (getuige het moer- en kinderbalkenplafond in de achterkamer). Op de kaart uit 1625 is een drieling-trapgevel te zien, waarvan eind 18de eeuw de gevel van het middelste pand nog aanwezig was (zie Keizersgracht 249). De drie koopmanshuizen waren gebouwd op twee kavels die in 1615 werden gekocht door Jan Brouwer. In 1683 kwam het in bezit van de koopman Pieter Coenen. Vermoedelijk was hij het die het plafond van vloerdelen met een vogelbeschildering liet maken, te zien in de overloop van het voor- naar het achterhuis. Deze overloop evenals het achterhuis heeft nog een 17de-eeuwse opzet.
Gebruikte literatuur:
Grachtenboek I, 1991: p. 180
Monumentenstatus: RM
Monumentennummer: 2296
Adres: Keizersgracht 251
Adressen: Keizersgracht 251
Inschrijvingsdatum: 05-06-1970
Redengevende omschrijving: Pand met gevel (XVIII) onder rechte lijst met opschrift (XIX A).
RM = Rijksmonument. Rijksmonumenten zijn gebouwen of andere objecten die van nationaal belang zijn. Bijvoorbeeld door hun schoonheid of door de geschiedenis van het pand voor Nederland. Nederland telt bijna 62.000 rijksmonumenten. Daarvan bevinden zich 6.635 in de Amsterdamse binnenstad (op 1 januari 2017). Vrijwel alle beschermde rijksmonumenten zijn geregistreerd in 1970.
GM = Gemeentelijk monument. Sommige panden hebben een bijzondere betekenis voor een stad, dorp of regio. In dat geval kan de gemeente zo'n pand op de gemeentelijke monumentenlijst plaatsen. In de Amsterdamse binnenstad bevinden zich 1.193 door de gemeente Amsterdam beschermde monumenten (op 1 januari 2017).
Redengevende omschrijving = Een beschrijving van de belangrijkste uiterlijke kenmerken van het object op het moment van opname op de monumentenlijst. De redengevende omschrijving heeft de status van juridisch document en geeft de reden aan waarom het object is geplaatst op de monumentenlijst. Meer informatie: cultureelerfgoed.nl.
Laatste wijziging: november 2017